Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Kazan’da yapılan ve tüm dünyanın merakla izlediği BRICS toplantısının akabinde konuştu. BRICS üyelik sürecinden Rusya ile ikili bağlantılara, Orta Doğu’daki gelişmelerden Rusya-Ukrayna savaşı ve ABD seçimlerine kadar dikkat çeken açıklamalar yaptı.
“ORTA DOĞU’DAKİ GELİŞMELER: BU ÇATIŞMANIN KAZANANI OLMAYACAK”
İsrail’in Gazze’ye yönelik taarruzları ve bölgede her geçen gün tırmanan gerginlik konusunda Rusya’nın inisiyatif alıp almayacağı merak konusu. Lavrov tahlilin 1967 sonları doğrultusunda Filistin devleti kurulmasıyla mümkün olacağını söyledi:
“- Arap-İsrail çatışmasına tahlil bulunamaması, yeni bir şiddet dalgasına yol açtı: Gazze’de on binlerce günahsız Filistinli öldü, Lübnan’da kurbanların sayısı binlere yanlışsız gidiyor ve giderek daha fazla ülke çatışma girdabına sürükleniyor.
– Rusya, İsrail’in Hamas ve Hizbullah siyasi başkanlarının yanı sıra üst seviye İranlı askeri yetkilileri öldürmesini kınadı. Bu aksiyonların BM Güvenlik Kurulu nezdinde değerlendirilmesini önerdik. Fakat Güvenlik Konseyi’nin Batılı üyelerinin direnişi nedeniyle bu mümkün olmadı.
– Şiddetin daha da tırmanmasına ve durumun denetimden çıkmasına yol açacak adımlardan kaçınma daveti yapıyoruz. Bu çatışmanın kazananı olmayacak.
– Durumu normalleştirmenin yolu, akan kanın durdurulmasından ve Filistin-İsrail çatışmasına genel kabul görmüş memleketler arası hukuk yerinde siyasi tahlil bulunması için gereken şartların yaratılmasından geçiyor.
– 1967 sonları içerisinde bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını öngörüyor. Lakin bu türlü bir tahlil, Ortadoğu’da sürdürülebilir barışı garanti edebilir.”
TÜRKİYE-SURİYE NORMALLEŞMESİ
“DİYALOĞUN BAŞLAMASINI TEŞVİK EDECEĞİZ”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kazan’da Rusya Devlet Başkanı Putin ile yaptığı görüşmedeki başlıklardan biri de Şam Rejimi ile normalleşmeydi. Rusya Dışişleri Bakanı yaşanan süreci açık açık anlattı:
“- Suriye -Türkiye ilgilerinin olağanlaşması, Suriye’de sürdürülebilir istikrar ve Orta Doğu bölgesinde güvenliğin güçlendirilmesi açısından büyük değer taşıyor.
– Rusya, Şam ile Ankara ortasındaki ihtilafları ortadan kaldırmak için dengeli bir formda uğraş sarf ediyor.
– Astana Süreci’nin garantör ülkelerinin dışişleri bakanlarının 27 Eylül’de New York’ta yaptığı toplantıda Türk ve İranlı meslektaşlarımla bu mevzuyu ele aldık.
– Geçen yıl Moskova’da, Rusya-İran-Suriye-Türkiye dörtlü formatı çerçevesinde dışişleri bakanlıkları, savunma bakanlıkları ve istihbarat servisleri seviyesinde bir dizi temas gerçekleştirildi. Suriyeli sığınmacıların geri dönüşü, terörle gayret ve hudutların güvenliğinin sağlanması da dahil olmak üzere bilhassa ilgi gerektiren mevzular belirlendi.
– Şam ve Ankara’nın durumlarında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müzakere sürecinin duraklamasına neden oldu. Suriye hükümeti, öncelikle Türk askeri birliklerinin Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarından çekilmesi konusuna netlik kazandırılması gerektiğinde ısrar ediyor. Türkiye, prensip olarak Suriye’nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne olan bağlılığını teyit ediyor lakin birliklerin çekilmesi konusunu daha sonra ele almayı teklif ediyor.
– Her iki başşehirden de diyaloğun tekrar başlatılmasına önemli ilgi duyulduğuna dair sinyaller geldiğinden, müzakere sürecinin süratle tekrar başlatılmasını etkin bir formda teşvik edeceğiz.”
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
“İSTANBUL’DAKİ MÜZAKERELERİ ANGLO-SAKSONLAR GÖMDÜ”
Sadece Ortadoğu değil, dünyanın gözü birebir vakitte Rusya-Ukrayna savaşında. Türkiye ateşkes ve sorunun tahlili için devreye girmeye hazır olduğunu daima lisana getiriyor. Rusya Dışişleri Bakanı bu konuda da çarpıcı açıklamalarda bulundu:
“- Türkiye’nin Ukrayna krizinin tahliline yönelik uğraşlarını takdir ediyoruz.
– 2022 ilkbaharında şahsen Türk tarafı, İstanbul’da Kiev’in temsilcileriyle istişareler için bir platform sağladı ve Tahıl Anlaşması’nın imzalanmasına katkıda bulundu.
– İstanbul’daki müzakereler, Vladimir Zelenski’nin çatışmayı durdurabilecek ve ilgili tarafların çıkar istikrarını sağlayabilecek mutabakatlara girmesini yasaklayan Anglo-Saksonlar tarafından gömüldü.
“RUSYA SİYASİ ÇÖZÜME AÇIK”
– Rusya siyasi tahlile açık. Lakin süreksiz bir ateşkesten değil, çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırılarak sona erdirilmesinden bahsetmemiz gerekiyor. Bunlar ortasında NATO’nun doğuya yanlışsız genişlemesi, Rusya’nın hayati güvenlik çıkarlarına yönelik tehditler oluşturulması ve Kiev rejiminin Rusların ve Ukrayna’daki Rusça konuşan sakinlerin haklarının ihlal edilmesi yer alıyor.
– Şu anda hasımlarımızın planlarında barış yer almıyor.
– Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bu yılın haziran ayında ortaya koyduğu barış inisiyatifine Ukrayna’nın verdiği cevap, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin Kursk Bölgesi’ni istila etmesi ve öbür hudut bölgelerindeki maksatlara hava taarruzları düzenlemesi oldu.
TÜRKİYE ARABULUCU OLUR MU?
– Washington ve müttefikleri Kiev’e her türlü takviyesi veriyor ve Rusya topraklarının derinliklerine saldırmak için Batı imali uzun menzilli füzeleri kullanma mümkünlüğünü tartışıyorlar. Vladimir Zelenski, Moskova ile müzakereleri yasaklayan kararnamesini iptal etmedi. Bu türlü bir durumda Türkiye de dahil rastgele bir ülkenin arabuluculuk eforlarının muvaffakiyete ulaşması pek mümkün görünmüyor.
– Ne yazık ki Ankara, Kiev rejimiyle askeri-teknik alandaki işbirliğini sürdürüyor. Türk silahları, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri tarafından Rus askeri çalışanını ve sivil vatandaşları öldürmek için kullanılıyor. Türk idaresinin arabuluculuk hizmetleri sağlamaya hazır olduğuna ait açıklamaları göz önüne alındığında, bu durumun şaşkınlık yaratmaması mümkün değildir.”
TÜRKİYE’NİN BRICS’E KATILIMI
“BUNA OYBİRLİĞİ İLE KARAR VERECEĞİZ”
Kazan’daki Türkiye’nin de katıldığı BRICS toplantısının ardından Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov’un mesajları şöyle oldu:
“- Türkiye’nin BRICS ile yakınlaşmaya gösterdiği ilgiyi memnuniyetle karşılıyoruz. Bu, BM Şartı’na hürmete, açıklığa, pragmatizme ve üçüncü tarafları gaye almamaya dayanan kümenin cazipliğini teyit etmektedir.
– BRICS’in, çok taraflı prensipleri güçlendirmeye odaklanan, hâkim bir dış siyaset izleyen ve tek taraflı yaptırımlara katılmayan ülkeler başta olmak üzere Global Çoğunluk ülkeleriyle bağlarını genişletmesinden yanayız.
– Kazan’da düzenlenen tepede, BRICS’in mevcut iştirakçilerinin ortak ülkeler birliğine iştirak yoluyla konsolide edilmesi tarafında bir tercih yapıldı.
– Türkiye’nin BRICS’in daha da geliştirilmesine kıymetli katkı sağlayacak güçte olduğundan eminim. Türkiye’nin birliğe iştirakinin parametrelerine ait karar, oybirliği temelinde ve tüm BRICS ülkelerinin ve Türkiye’nin hükümran tercihine hürmet gösterilerek verilecek.”
ABD BAŞKANLIK SEÇİMLERİ
“KİM KAZANIRSA KAZANSIN ABD’NİN DÜŞMANLIĞI DEĞİŞMEZ”
Dünyada gözler bir yandan da ABD’de kasım ayında yapılacak başkanlık seçimlerinde. Rusya Dışişleri Bakanı “Moskova, Beyaz Saray’da hangi lider adayını görmeyi tercih eder?” sorusunu da yanıtladı:
– “Bizim rastgele bir tercihimiz yok. Vakti vaktinde Trump idaresi, öncekilerle karşılaştırıldığında en fazla sayıda Rusya aykırısı yaptırımı yürürlüğe koydu.
– ABD’deki Rus düşmanlığı sarmalını hududa kadar zorlayan mevcut liderin idaresi altında, ülkelerimiz direkt bir askeri çatışmanın eşiğinde bulunuyor.
– Seçimleri kim kazanırsa kazansın, ABD’nin Rus düşmanlığı çizgisinin değişeceğine dair bir perspektif görmüyoruz.
– Amerikalılar birbirimizin çıkarlarına hürmet ve karşılıklılık unsuru temelinde dürüst bir mutabakat yapma niyetlerinin ciddiyetini ortaya koyarlarsa ve ortaya koyduklarında, biz kendi ismimize diyaloğa hazır olacağız.”
SİNOP’TA NÜKLEER SANTRAL
“ANLAŞIRSAK İKİ TARAF DA KAZANIR”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Rusya ile Sinop Nükleer Santralı için önemli adımlar atabiliriz” açıklamasını yapmıştı. Lavrov bu hususta bir gelişme olup olmadığı ve Batı’nın Rusya’ya yönelik ambargosunun tesirleri hakkında da konuştu:
“- Türk hükümeti, Sinop Nükleer Güç Santralı’nın inşaat projesinin nasıl, hangi temelde ve kimin katkılarıyla gerçekleştirileceğine karar vermeli.
– Rusya’nın iştirakine ait parametreler üzerinde mutabakata varabilirsek, bize nazaran her iki taraf da bundan çıkarlı çıkacaktır. Akkuyu NGS’nin inşa edilmesi üzere başarılı bir işbirliği örneğimiz var.
– Rusya yaptırım baskısına ahenk sağladı ve muvaffakiyetle gelişiyor. Satın alma gücü paritesine nazaran GSYİH açısından dünyada dördüncü, Avrupa’da ise birinci sıradayız. Rusya iktisadının bu yılki büyümesi yaklaşık yüzde 3.9 civarında olacak. Dünyanın en büyük ekonomileri ortasında yüzde 2.4 ile en düşük işsizlik oranına sahibiz.
– ABD, Rusya ile ticaret yapmaya ilgi duyan yabancı ortakların imkânlarını kısıtlamaya çalışıyor. Ne yazık ki Türkiye de bir istisna değil. Pratik işbirliğimizin perspektifleri, uzmanların yakın gelecekte karşılıklı olarak kabul edilebilir tahliller bulup bulamayacağına bağlıdır.”