Refik Anadol çevre odaklı çalışmalarıyla BM İklim Zirvesi’nde olacak

Tamamı yenilenebilir güç kaynaklarıyla oluşturulan etraf odaklı yeni bir projeyi hayata geçiren yeni medya sanatkarı Refik Anadol, çalışmalarıyla bu yıl Kasım ayında Brezilya’da düzenlenecek BM İklim Değişikliği Tepesi’ne (COP30) katılacağını söyledi.

Anadol’un yakın vakitte duyurduğu ve yapay zeka lisan modeli olan “Yaşayan Ansiklopedi: Büyük Tabiat Modeli / Living Encyclopedia: Large Nature Model (LNM)” isimli yeni projesi, tabiata dair devasa büyüklükte bir data seti barındırıyor. Sette yer alan 500 milyondan fazla bilgi hem ilgili kurumlardan hem de Amazon Ormanları üzere doğal ortamlardan elde edildi.

Dünyanın birinci yapay zeka sanatları müzesi “Dataland”in birinci projesi niteliğindeki LNM, tabiata dair güçlü bir dijital bilgi arşivi sunarken birebir vakitte kullanıcıların, bu datalarla sanatsal bir tecrübe yaşamalarını sağlıyor.

“Araştırma”, “yaratma” ve “rüya” olmak üzere üç farklı halde kullanılabilen lisan modeli, oluşturulmasından itibaren tüm süreçlerin yenilenebilir güç kaynaklarıyla gerçekleştirilmesi hasebiyle benzerlerinden farklı bir özellik taşıyor.

Doğayla olan bağının çocukluk yıllarına dayandığını ve tabiatın kendisi için her vakit ilham kaynağı olduğunu anlatan Anadol, “Büyüdükçe ve sanatçı olarak doğayı daha güzel anladıkça onun sonsuz bir ilham kaynağı olduğunu fark ettim. Tabiat, Monet üzere birçok klasik sanatkarın da ilham kaynağıydı. Bu, bilim insanları için de geçerli. Doğayı mantık çerçevesinde ele aldığımızda, elimizdeki en kıymetli şey olduğunu düşünüyorum. Tüm bunlar tabiata hürmet ve sevgimi artırdı.” dedi.

Son 10 yıldır yapay zekayla ilgilendiğini ve çalışmalarında bu teknolojiye yer verdiğini belirten Anadol, yapay zekanın getirdiği kolaylıkların doğayı desteklemesi gerektiğini vurguladı.

Büyük yapay zeka şirketlerini, doğayı gereğince merkeze almamakla eleştiren Anadol, projelerinde şuurlu olarak doğayı odağa koyduğundan bahsetti.

Yapay zekayı kullandığı son yapıtıyla tabiata dair bir dijital hafıza oluşturduğunu kaydeden Anadol, “Doğayı anlamak ve bütünlüğünü kavrayabilmek için gereken bilgi, bilim ve tecrübe muazzam bir düzey. Binlerce yıldır var olmamıza karşın hala doğayı tam manasıyla anlamadığımızı fark edersek, yapay zeka üzere tahminen insanlığın evrimleşebileceği yeni bir devirde, tabiat üzere en değerli tarafımızı atlamak, bana çok garip geliyor.” diye konuştu.

İklim kriziyle dijital ortama aktarılan varlıklar

Fiziksel dünyaya olan hürmetinin sonsuz olduğunu, bununla birlikte dijital dünyanın tıpkı bilgiyi farklı bir data formunda, birebir anda, birçok şahsa demokratik bir halde ve çabucak hemen rastgele bir limit olmadan ulaştırabildiğini söz eden Anadol, “Büyük bilgi yığınlarının yeni kütüphaneler olduğunu öngörebiliriz. Münasebetiyle kurumlar, kuruluşlar, ülkeler, dokümanlar ve rastgele bir formda dijitalleştirilebilecek tüm evrakların dijitalleşmesini çok mantıklı buluyorum.” kelamlarını sarf etti.

İklim krizi sonucu birçok ülkenin varlıklarını dijital ortama aktardığını hatırlatan Anadol, bu cins dijital ansiklopedik çalışmalar sayesinde iklim krizi sonucu yitirilen bedellerin en azından dijital ortamda varlıklarına devam edebileceklerine değindi.

Kaybolan ülkelerin dijital ortama aktarılan bilgileriyle bir çalışma yapılabileceğini lisana getiren Anadol, şöyle devam etti:

“Birleşmiş Milletler ile yaptığımız proje aslında biraz buydu. Hatta Dünya İktisat Forumu’nda mercanlar, yağmur ormanları odaklı çalışmalar bunun örneklerindendi. Dijitale kaydedilen tabiat ögelerinin birçok gerçek dünyada yok oluyor. Bu çok üzücü bir gerçeklik. Her ne kadar dijital dünyayı seven, zahiri gerçeklikle kaygısı olan biri olsam da fizikî gerçekliğimizin yok olmasını iddia edemiyorum, bu türlü bir gerçekliği kabul edemiyorum. Gerçek manada gayret etmenin tek bir prosedürü doğayı korumak.”

Yapay zekanın güç yükü

Dünya teknoloji devlerinin etraf hassasiyeti konusunda şimdi gerekli adımları atmadığı tespitini paylaşan Anadol, “Bir sanatçı olarak tesir yaratabiliyorum. Bu da tabiat üzerine bir aktivizm olarak nitelendirilebilir. Mesela Google grubuyla birlikte oturduk, konuştuk. Dünyada sahiden de hiçbir halde tabiata ziyan vermeden bu yapay zeka ağı nerede eğitilebilir sorusunu sorduk. Zorladık ve onların bu türlü bir ortam, bu türlü bir alan yaratmasını sağladık.” dedi.

COP30’a davet edildi

Anadol, bu yıl 20-24 Ocak’ta yapılacak Dünya Ekonomik Forumu’na katılacaklarını ve açılış seremonisindeki ana hususlarının buzullar olacağını; mercanlar ve yağmur ormanları üzere farklı başlıklar altında tabiatın hoşluklarını ve kırılganlıklarını göstermeyi amaçladıklarını söyledi.

Çevre hassasiyetleri sayesinde Birleşmiş Milletler ile müspet bir münasebet kurduklarını aktaran Anadol, “BM çok önemli bir takviye arıyor. Bizim üzere alanda öncü ve teknolojiyi tabiata dair bahislerde uygun biçimde kullanabilen bireylere gereksinimleri var.” değerlendirmesinde bulundu.

Son çalışmalarında Amazon Ormanları’nın kıymetli bir yeri bulunduğunu aktaran Anadol, bu yıl kasım ayında Brezilya’da gerçekleşecek BM İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi (UNFCCC) 30. Taraflar Konferansı’na (COP30) davet edildiklerini ve tepeye katılacaklarını bildirdi. (AA)

---

Hayatınızın aşkını bakteriler seçiyor olabilir mi; bilim insanı Ali İstek Akın anlatıyor | Bakterin Kadar Yaşa