Afrika kıtasından Avrupa’ya yayılan maymun çiçeği hastalığının yeni bir pandemi süreci mümkünlüğünü gündeme getirmesi gözleri Türkiye’deki sıhhat sistemine çevirdi. Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Veysi Ülgen, “Biz, koronavirüs devrindeki üzere bir sürecin işletilmesini istemiyoruz. O periyottaki üzere geç kalınma, olayları görememe, tedbir alamama üzere durumların olmaması gerekir. Koronavirüs periyodundan ders alınmalı” dedi.
Afrika kıtasında görülen ve maymun çiçeği olarak da bilinen mpox virüsü nedeniyle Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) global halk sıhhati acil durumu ilan etti. Şu ana kadar 16 ülkede görülen hadiseye şimdi Türkiye’de rastlanmadı. Türkiye’nin sıhhat altyapısının mümkün bir pandemiye hazır olup olmadığını ANKA Haber Ajansı’na pahalandıran Diyarbakır Tabip Odası (DTO) Başkanı Veysi Ülgen, dünyada koronavirüs ortaya çıktığında Türkiye’de ciddiye alınmadığını hatırlatarak, o süreçten ders alınması ihtarında bulundu.
Ülgen, hastanelerde şimdiden tedbir alınması gerektiğini belirterek, “2020 yılının başlarında hem Türkiye’nin hem de dünya gündeminde koronavirüs salgını vardı. Fakat o dönem Sağlık Bakanlığı, sivil toplum kuruluşları ve toplum tarafından çok ciddiye alınmadı. Türk Tabipler Birliği’nin o günlerde yaptığı ikaz çok dikkate alınmadı. Mart ayında Dünya Sıhhat Örgütü’nün pandemi ilan etmesiyle birlikte Türkiye’de salgının olduğu görüldü. Her gün olaylar arttı. Pandemi ilan edilmeden evvel yani ocak ve şubat aylarında virüse yakalananlar olmuştu. O gün de söylemiştik, bir geç kalınmışlık yaşandı. Bugün ise, mpox denilen halk ortasında ise maymun çiçeği denilen bir viral salgını var. Biz, koronavirüs periyodundaki üzere bir sürecin işletilmesini istemiyoruz. O devirdeki üzere geç kalınma, olayları görememe, tedbir alamama üzere durumların olmaması gerekir. Koronavirüs periyodundan ders alınmalı. Şimdiden gerekli tedbirler alınmalı. Hastanelerde ve ağır bakım ünitelerinde gerekli tedbirler şimdiden alınmalı. Halka, bir propaganda yapılmalı. Bu hastalığa karşı korunmak için bakanlık, sıhhat kuruluşları tarafından uyulması gereken kurallar için gerek afişlerle, yazılı ve görsel medyada farkındalık yaratılmalı. Bu virüse karşı nasıl korunabiliriz bahisleri çok sıkı bir biçimde işlenmeli” dedi.
‘Türk Tabipler Birliği yaptığı açıklamayla, tektük hadisenin olduğunu söyledi’
Sağlık Bakanlığı’nın mpox virüsünün şimdi Türkiye’de görülmediği, Türk Tabipler Birliği’nin ise virüsün Türkiye’de tespit edildiği istikametinde açıklama yaptığını belirten Üngel, şunları söyledi:
“Bu viral hastalık öbür viral hastalıklara benziyor. Viral hastalıkların birçok birbirine benziyor. Başlangıç olarak üst teneffüs yollarını etkiyor. Lakin daha sonra bedenin bütün sistemini etkilemeye başlıyor. Baş ağrısı, halsizlik, öksürük üzere yakınmalar, koku alamama üzere yakınmalar da olabiliyor. Henüz Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından açıkladığı maymun çiçeği hadisesi yok. Fakat bilhassa Türk Tabipler Birliği’nin yaptığı açıklamayla, tektük hadisenin olduğunu söyledi. Tektük hadiseler viral hastalıklarda tektük olarak kalmıyor. Süratli artıyor. Biz bunu koronavirüste biliyoruz. Bu hastalık, teklerde kalmıyor. Bu manada dikkat etmek gerekiyor. Sağlık Bakanlığı bakalım önümüzdeki dönemde, koronavirüsün sonraki periyotlarında aldığı kararları uygulayacak mı? Yani bu sıkı tedbirleri uygulayacak mı? Bunu göreceğiz.”
‘Pandemi devrindeki bütün tecrübeleri inceliyoruz’
Tabipler odası olarak koronavirüs sürecinde yaşanan aksaklıkları incelediklerini aktaran Ülgen, “Koronavirüs sürecinde kimi bilhassa tedavi protokolü ile ilgili birtakım tecrübeler oldu. O devir sıtma ilacında kullanılan ilaçlar bir devir kullanıldı. Biz bunun yanlış olduğunu söyledik. Sonra bu ilaç kaldırıldı. Çok bu türlü magazinel haberlere çok ehemmiyet verildi. Bilimsel olmayan hiçbir aktifliği kanıtlanmamış yolların bu hastalıkta âlâ olduğu söylendi. Ancak pratikte gördük ki bundan hiçbiri olmadı. O devir 2020 Haziran ayında Sıhhat Bakanlığı’ndan Diyarbakır’a gelen heyetle, Türk Işın Tedavisi dedikleri bir metodu kamuoyuna deklere ettiler. Diyarbakır Tabip Odası olarak buna karşı çıktık. Bilimsel olarak ispatlanmamış, bilimsel olarak bilinmeyen formüllerin sonuçları, bilinmeyen formüllerin uygulanması yanlışsız değil dedik. Açıklamamıza takviye çıkmadı. Pandemi devrindeki bütün tecrübeleri inceliyoruz. Sıhhat hakkının artık ortadan kaldırıldığı durum var. Sıhhatin özelleştirmesi, piyasalaşması var. İlaç monopolleri gerçeği var” açıklamalarında bulundu.
‘Salgın kurallarının tekrar yaşatılmasını talep ediyoruz’
“Toplumu da uyarıyoruz. Bilhassa elle temastan kaçının. Kalabalık yerlerde kesinlikle maske takın, ferdî hijyene uymalarını istiyoruz. Fizikî temasa, el ele tutuşmalar, sarılmalar, öpüşmeler üzere durumlardan kaçınılmalı” ikazını yapan Ülgen, Sıhhat Bakanlığı’nın salgın kurallarını hayata geçirmesi gerektiğini söyledi. Ülgen, “Özellikle kalabalık yerler, okullar, mescitler, taziye meskenleri üzere yerlerde hijyen kurallarına dikkat edilmeli. Salgın kurallarının yine yaşatılmasını talep ediyoruz. Mpox dediğimiz maymun çiçeği salgını ne ülkemize ne dünyada umarım korktuğumuz başımıza gelmez” diye konuştu.
‘Hastanelerde randevu olayını tartışıyoruz, sıhhat sisteminin pandemiyle ne kadar baş edebileceği meçhul’
İktidarın sıhhat alanında yaptığı yatırımları övmesine reaksiyon gösteren Ülgen, sıhhat hizmetleri çok hastane açmakla değil, hastalıkları önlemek için alınması gereken önlemlerle olduğunu aktaran belirterek, konuşmasını şu sözlerle tamamladı:
“Sağlıkta değerli olan hastalıkların ortaya çıkmasını engellemektir. Asıl vazifemiz budur. Biz şu anda diyoruz ki hastalığı önlemenin yollarını geliştirelim. Son aylarda hastaneler randevu olayını tartışıyoruz. Türkiye’de çözülemeyen bir randevu sorunu var. Hastanelerde mesai saati dışında kamu hastanelerinde hastalardan para almasını tartışıyoruz. Acil servislerin ağır olduğunu görüyoruz. Bu manada sıhhatte bu kadar sorun varken, bu problemlere sahip bir sıhhat sisteminin pandemiyle ne kadar baş edebileceği meçhul. Aciller ve birinci basamaklar yetersiz. Mevcut yapıyı, koronavirüs sürecinde gördük. Sıhhat sistemi, yatarak tedavi eden, hastayı önceleyen bir sıhhat sistemidir. Çok fazla yatak sayısıyla övünen, çok fazla hastalıkla çaba ettiğini övünen sıhhat sistemimiz var. Halbuki, gerçek bir sıhhat sistemi, hastalıkların en az olduğu, sıhhat sistemidir. Yani kollayıcı sıhhat hizmetleriyle salgında insanların etkilenmesini önlemektir. Problem, daima ağır bakımları açmak, özel hastaneleri genişletmek, kamu ve kent hastaneleri yapmak değil. Bu manada hastalığı engelleyecek hami sıhhat hizmetlerini geliştirmek gerek. Ancak şu an biz gözetici sıhhat hizmetinde aksaklıklar görüyoruz. Bu da bizi endişelendiriyor. Sonuçta hastalık çıkmadan, yayılmadan, salgın olmadan hem toplumun hem bakanlığın hem tabipler ve ilgili herkesin bu bahiste gerekli adımlar atması gerekiyor.”