İstikrarlı bir formda uygun sinemalar yapmasıyla bildiğimiz Marvel artık son üretimlerinde bocalamaya başladı. Aslında Kevin Feige bu kadar yıldır takdire şayan işler çıkardı fakat “nasıl olsa her yaptığım iş tutuyor” öz itimadına kendini kaptırmış olacak ki son Marvel sinemalarında bu durumun yansımaları net bir halde görülüyor.
Örneğin; üç Spider-Man’i bir araya getirmesiyle olmaz denileni gerçekleştirmiş olsa da bu yapım sadece fan-service’ten ibaretti, sinematik manada önemli sorunları vardı. Tekrar de bu periyottaki üretimlerine kıyasla güzel bile olduğu söylenebilir, o da eski günlerin hatırına.
Marvel’ı bu gidişle eski günlerin hatırı bile kurtaramayabilir. Gerek vizyondaki gerek Disney+‘taki son üretimlerinde hissedilir derecede vasatlık görülüyor. Pekala bütün bunların nedeni ne olabilir?
Vizyona yeni giren Thor: Love and Thunder da eski tadı veremeyen sinemalar kervanına katıldı.
Filme makûs demek haksızlık olur ancak uygun olmadığı da ortada. Aldığı puanlar da bizi doğrular nitelikte; Rotten Tomatoes’ta %67, IMDb’de 7.0, Metacritic’te 57 puan alarak beklentilerin çok altında kaldı. Bu puanlar birkaç güne daha da düşecektir.
Filmin kurgusu çok sırıtıyor, sahneler bir anda kesilip bir anda bambaşka bir diyarda kendimizi buluveriyoruz. Ancak filmdeki en ciddi sorun bu değildi. Komedinin dozu öylesine fazla kaçmış ki kendinizi Asteriks ve Oburiks izlermiş gibi hissediyorsunuz.
Zeus’un merdivenlerden inişi, Thor’un vücudunu gören kadınların bayılması gibi sahneler cidden neyin kafası? Thor: Ragnarok’taki espri oranı tam sondaydı fakat artık ipin ucu kaçmış durumda. Kendilerini bile ciddiye almıyor olabilirler. Komedi yapmayın, demiyoruz elbette ancak yapacaksanız da Deadpool üzere yapmalısınız.
Üstelik hayli dramatik ve karanlık bir öyküsü olan Gorr üzere bir karakter var; haydi o karaktere ayıp ettiniz, bari Christian Bale’e biraz saygı gösterseydiniz.
Oysa Ragnarok’taki Hela karakteri ne kadar da karizmatikti, Gorr’a da tıpkı itina gösterilir diye bekliyorduk lakin bu ciddiyetsizlik nedeniyle o siyah-beyaz sahnelerdeki tansiyonun verdiği his çok çabuk sönüyor. Halbuki o sahnelerdeki atmosferi sinemanın geneline yaysalar, tahminen de yapılmış en yeterli harika kahraman sinemalarından birini izleyebilirdik.
Zeus bile olmamalıydı zira artık içimiz dışımız mitolojik ilah oldu.
“E Thor da mitolojik tanrı” diyebilirsiniz lakin mitoloji faktörü genel olarak Marvel Sinematik Evreni’nde bu kadar baskın değildi. Bilim kurguya daha yakın bir evren izliyorduk, fantastik unsurlara bile gerçekçilik katmaya çalışıyorlardı ancak artık böyle bir kaygı gütmedikleri çok belli, Marvel evreni artık kesin bir şekilde fantastiğe evrilmiş durumda.
Burası biraz spoiler olacak ama zaten Thor’un yeni rakibinin Herkül olacağı ortaya çıktı, artık gerçekten mitoloji cihanı izler olduk. Yakında Thor sahiden de Asteriks ve Oburiks’le dövüşürse şaşırmayacak duruma geldik.
Moon Knight dizisi ise Mısır mitolojisini birebir işliyor.
Moon Knight sempatik karakter fakat dünyadaki her mitolojiyi bu kainata dahil etmek pek akla yatkın değil. Karakter, geçmişinden çok da bahsedilmeyerek direkt farklı bir diziye yahut sinemaya dahil edilebilirdi. Tekrar de bu dizideki ferdi eforlarından ötürü Oscar Isaac’i ve Ethan Hawke’ı tebrik etmek gerekiyor, oyunculukları şahaneydi.
Shang-Chi’de ise Çin mitolojisini de gördük.
Film zaten Marvel’ın yaptığı en ucuz işlerden biri. Narnia mı izliyoruz abi biz? Evet, çizgi romanlardaki dünya çok geniş lakin sinematik cihan için bu abartı uygun değil. Tony Stark’ın, Steve Rogers’ın olduğu bir cihanda ne Yunan mitolojisi olmalı ne Mısır mitolojisi ne de Çin mitolojisi.
Aslında mitolojiyi dahil etme fikri berbat olsa da bunu uygun bir biçimde yedirmeyi başarabilirlerdi fakat bu da mümkün olmadı.
Çünkü temelde pek çok sorun bulunuyor. Marvel’ın en âlâ yaptığı şey öykü anlatıcılığıydı lakin artık tutarsız, sıkıcı, abartılı öyküler önümüze sunuluyor. Bunun en net örneğini Black Widow, Eternals üzere üretimlerde gördük. Bu sinemaları x2 suratında izleseniz bile tekrar de vakit geçmek bilmezdi.
Doctor Strange in the Multiverse of Madness ise daha ihtimamlı bir işti fakat yeniden de beklentilerin çok altındaydı. Alternatif kozmostaki kahramanlar kukla karakterlerden ibaretti. Bu kainatta olsalardı o kadar kolay ölebilirler miydi mesela? Bu da inandırıcılığı bir oldukça düşürüyor. Büsbütün popcorn’a dönen bir evren görmeye başladık.
Marvel, Disney+ için çok sayıda içerik üretme kaygısı nedeniyle artık “az ama öz yapım” kuralından uzaklaştı.
Örneğin Hawkeye’da gördüğümüz Echo karakterine farklı bir dizi yapılacak, gerçekten bu karakteri benimseyen oldu mu? Bu üzere yan karakterlere bile dizi yapmalarının nedeni büsbütün Disney+ için çok sayıda içerik üretme planının eseri. Dıdının dıdısının dıdısını bile dizi yapıyorlar artık. Bu seri üretim aşkı yüzünden bir dünya kalitesiz iş çıkıyor ortaya.
Seri üretim nedeniyle görsel efekt kalitesi de düştü. Efektler biraz daha berbat olsa Kanal D’nin gece yarısı koyduğu absürt felaket sinemalarından farkı olmayacak.
VFX çalışanları bu durumdan yakındıklarını belirtmişlerdi. Argümanlarına nazaran, gerçekçi olmayan teslim tarihleri talep ediyor Marvel ve bu da çalışanların haftalarca ek mesai yapmasına neden oluyor.
Baskı ve yüksek gerilim yüzünden çalışanlar tükeniyor. Bu türlü bir çalışma ortamının bir sonucu olarak da güzel işler çıkamayınca bu kadar makus efektler izliyoruz demek ki.
Black Widow’daki paraşüt sahneleri 90’larda bile daha güzel çekiliyordu. Moon Knight’taki kaza sahnesindeki efektler biraz daha kötü olsa STV’deki cehennem efektinden hallice bir iş ortaya çıkabilirmiş. Hakan: Muhafız efektleri devam ettiği sürece bu gidişle kitlesini kaybedecektir hiç elbet ki.
Marvel, duyar kasma işini de önemli manada abarttı. Sjw başıyla yaptıkları tercihler çok aksi tepebilir.
Gerçek manada hassas olmakla duyar kasmak ortasındaki farkı idrak edemiyor durumdalar. LGBT+ bireyleri yansıtma halleri LGBT+ bireyler için bile rahatsız edici. Eşcinsel arkadaşınızı biriyle tanıştırırken “Bakın, bu gey!” demezsiniz, rahatsız edicidir bu. Fakat Marvel bunu abartıp göze sokuyor.
Bunun son örneğini Thor: Love and Thunder’da gördük. Sahnenin akışını kesip “Eveet, şimdi de gelelim bu karakterin aslında gey olduğunu göstermeyeee!” formunda kurgular sinematik değildir, akışı bozmadan o karakterin gey olduğunu öğrenmemiz gerekir. Gidip biraz Brokeback Mountain izlemeleri gerekiyor gerçek bir iş çıkarabilmeleri için.
Siyahi karaktere siyahi direktör, bayan karaktere bayan direktör, Uzak Doğulu karaktere Uzak Doğulu direktör, Müslüman karaktere Müslüman direktör…
Yeni Captain America sinemasında Anthony Mackie siyahi diye mi gerçekten siyahi bir direktöre gereksinim duyulup Julius Onah’ta karar kılındı? Shang-chi’yi illa ki çekik gözlü biri olan Destin Daniel Cretton mı yönetmeliydi? (Hatta adam Hawaii’li, Uzak Doğulu bile değil). Duyar kasma konusunda abartının sonlarını zorladıkları Ms. Marvel’ı da yine aynı sebepten mi Adil El Arbi ve Bilall Fallah yönetti?
Bunun örnekleri Marvel’da çok fazla görülmeye başlandı ne yazık ki. Halbuki belirli bir kültürü anlatmak için yönetmenin de misal bir kültürden olması gerekseydi bugün ne Ang Lee(Tayvanlı) imzalı Life of Pi’yi(Hint kültürü) ne de Danny Boyle(İrlanda asıllı İngiliz) imzalı Slumdog Millionaire’i(Hint kültürü) izleyebilirdik.
“Biraz da feministlere oynayalım” dedikleri için Marvel evrenindeki en saçma sahnelerden birini Avengers: Endgame’de izlemiştik.
Koskoca savaş alanında sadece kadınlar birbirini buluyor, yerseniz. İnandırıcılık sıfır!
Anlaşılan o ki Robert Downey Jr. ve Chris Evans tam zamanında emekli olmuş Marvel’dan.
Marvel bu türlü devam ederse sinemada izlemeyi bırakın ne Disney+‘ta izleyicisi olur ne de gerçekten hitap ettikleri Disney Channel’da.
Özetle; Marvel’ın o eski halinden eser yok artık lakin yeniden de umutları muhafazaya devam…