Bir dizi program çerçevesinde Adana’ya gelen KSÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Kısmı Öğretim Vazifelisi Prof. Dr. Mehmet Sütyemez, global ısınmanın cevizi de olumsuz etkilediğini belirterek, yaklaşık 30 yıldır ceviz üzerine araştırmalar yaptığını ve 26 çeşit cevizin patentini aldıklarını aktardı. Sütyemez, yaşanan çok sıcaklar nedeniyle ceviz üreticisinin geleceği için önlem alması gerektiğini söz etti.
“DÖKÜLME VE KALİTE KAYBI GÖZLEMLENDİ”
Sütyemez, 2024 yılı prestijiyle ülkenin çok sıcak olduğunu belirterek, “Mayıs ayından başlayan sıcaklıklar neredeyse hala devam ediyor. Bu sıcaklık devri içerisinde bütün canlılarda olduğu üzere tüm bitkiler ve cevizlerde etkilendi. Bilhassa su kasvetinin kuraklık sorununun olduğu yerlerde cevizlerde dökümler gördük. Olmayan yerlerde ise bu çok sıcaklıklardan ötürü güneş yanıklarından kaynaklı kalite kayıpları meydana geldi. Alışılmış kalite kaybının meydana gelmesi ekonomik manada düşüşlere sebep olacaktır” dedi.
“CEVİZ KABUĞUNDA İNCELME TESPİT ETTİK”
Aşırı sıcaklar nedeniyle ceviz kabuğunda incelme ve açılmaların olduğuna dikkat çeken Sütyemez, şöyle devam etti:
“Yazın yaşanan bu çok sıcaklık bitkilerin olağan sağlıklı gelişmesine pürüz olduğu üzere meyvelerin hem kalite hem de meyve işlerinin kalite bakımlarını düşüşlerine sebep olduğu çok değerli bir tespitim var. Meyve kabuklarının, bilhassa o sert kabuğunun inceldiğini, cevizin birleşim noktalarının zayıfladığını gösteriyor. Bu kolay kırılırı akla getirse de o denli değil. Ceviz hasat edildikten sonra, en kısa müddette soyulmak zorundadır. Yani üzerindeki yeşil kabuğun alınarak kuruma yapılması gerekir. Ülkemizde son yıllarda ceviz bahçelerinin artmasıyla bir arada üreticilerimiz cevizleri topladıktan sonra yeşil kabuğunu makineyle soyuyorlar. O güçlü zaman ve bu kabuğun zayıflamasından ötürü kabuklarda açılma meydana geliyor. İçine su alıyor. İçine su almasıyla birlikte ve güneşte de kurutulma esnasında iç kalitesinin kaybını görüyoruz. Üreticilerin iki noktaya dikkat etmesi lazım. Makineleri düşük evrede çalıştırmaları ve makinelerin hazinesini olağanın üzerinde meyve koymadan soymaları gerekir. Şayet imkanları varsa dışarıda gölgede kurutmaları gerekir. Direkt güneşle temasla da o kabın birleşim tarafından açıldığını ve kalite kaybını görmek mümkün. Aslında güneşle gelen bir kararma var. Bir de bu hasat sonrası dikkat etmezlerse kalite kaybı daha da düşecektir.”
“KÜRESEL ISINMA KAPIMIZI ÇALMADI, İÇERİYE GİRDİ”
Ceviz üretimi noktasında global ısınmanın dikkate alınması gerektiğini kaydeden Sütyemez, “Küresel ısınma kapımızı çalmadı içeriye girdi galiba. Global ısınmayla birlikte kuraklık ve su noksanlıkları başlayacak. Tahminen mevcut bahçelerde güneş yanıklığına karşı kimi önlemler alınabilir. Bunlardan bir tanesi kesinlikle sulama nizamını kuracaklar ve dikkatli bir biçimde sulama programı, besleme yapacaklar. Tahminen bu sorunun temel geleceği ilgilendiren kısmı ceviz bahçesi kuracak insanlarımız, bir kez daha düşünmek zorundalar. Bu global ısınmayla birlikte ceviz yetiştiriciliği yapılacak bölgelerden bilhassa yaz sıcaklıklarındaki hareketlere dikkat etmeleri gerekir. Yaz sıcaklıkları ceviz yetiştiriciliğini bu gidişle çok sınırlayacak bir faktör olarak önümüzde duruyor” diye konuştu.