Aynı ilin farklı ilçelerinde 9 saat ortayla meydana gelen 7.6 ve 7.7’lik sarsıntıları felaket olarak yorumlarken ‘Türk Silahlı Kuvvetleri nerede’ sorusunu da gündeme taşıdı. Nasuh Mahruki, 1999’da bölgeye birinci giden ve zelzele mağduru vatandaşlara yardım ulaştırıp arama kurtarma faaliyetlerini yürüten orduya ilişkin helikopter, uçak ve gemilerin faal formda kullanılmamasını eleştirdi. Bölgeye üç TIR yardım gönderdiklerini belirten eski AKUT Vakfı Lideri Mahruki şunları söyledi:
“Tam bir felaketle karşı karşıyayız. Yurttaşlarımız olağandışı derecede sahipsiz kaldı. Bölgeye ulaşabilen kurtarma takımları, kahramanca çalışıyorlar ancak sayıca çok yetersizler. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin neden geriden geldiğini anlamış değilim. En öncelikli bahis arama kurtarma çalışmaları. Bunu çözmemiz gerekiyor. Bu noktada da bölgeye ulaşım çok büyük bir sorun. Türk Silahlı Kuvvetleri birinci andan itibaren çok aktif ve güçlü bir biçimde bölgeye girmedi. Bunu sebebini bilemiyorum. Yollar bitmiş durumda, trafik yok, beşerler karayoluyla hala bir yerden bir yere ulaşmaya çalışıyor. Neden helikopterler çalışmıyor? 1999’daki Marmara sarsıntısında havada vızır vızır çalışan 5-6 tane helikopter vardı. Bunlar ordunun araçlarıydı. Evvelce EMASYA protokolü vardı. Bu kaldırılınca artık her şey direktifle oluyor.”
‘Bölgedeki yurttaş sahipsiz kaldı’
Cumhuriyet’in haberine nazaran, Mahruki, arama kurtarma çalışmalarının ehemmiyetine vurgu yaparak vatandaşların sahipsiz durumda olduğunu söyledi. Kendilerine ulaşan çok sayıda yardım talebi bulunduğunu da dikkat çeken eski AKUT Vakfı Lideri “Bize ulaşan o kadar çok yardım talebi var ki. ‘Babam enkaz altında hiç kimseye ulaşamıyorum ne olur yardım edin’ diyerek ağlaya ağlaya bizi arayan beşerler var. Bunları duydukça içimiz parçalanıyor. Bölgede istekli çalışanlar vasıtasıyla insanlara ulaşmaya çalışıyoruz. Çok fazla ihbar aldık. Durum tam bir felaket, beşerler sahipsiz. Bu zelzele bir afet değil, bir felaket. Marmara sarsıntısından daha büyük iki sarsıntı sekiz saat içerisinde meydana geldi. Bu türlü bir şeyi daha evvel hiç yaşamadık. Çok sorunlu bir süreçle karşı karşıyayız. Bu yüzden tüm Türkiye tüm imkânlarıyla seferber olmalı. Türk Silahlı Kuvvetleri birinci andan itibaren askeri uçaklarıyla, helikopterleriyle ve gemileriyle alanda olmalıydı. Yalnızca AFAD’ın, sivil toplum örgütlerinin, gönüllülerin seferber olması yetmez” dedi.
Emasya nedir?
Açılımı ‘Emniyet Asayiş Yardımlaşma Protokolü’ olan EMASYA protokolü, 7 Temmuz 1997 tarihinde Mülki amirlikleri temsilen İçişleri Bakanlığı ile Genelkurmay ortasında imzalanmıştı. 27 unsurdan oluşan protokol kapsamında alay düzeyinde birlikler kuruldu. Bu birliklere daha sonra doğal afetlerde müdahaleyi kapsayan DAFYAR(Doğal Afet Yardım Birliği) vazifesi tanımlandı. AKP’nin 4 Şubat 2010’da uygulamadan kaldırdığı protokol, 13 Temmuz 2016’da Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından tekrar imzalandı. 15 Temmuz darbe teşebbüsü sonrası ise protokol tekrar kaldırıldı.