Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Soçi’de Rusya önderi Vladimir Putin ile yaptığı son görüşme ve alınan işbirliği kararları Batı basınında geniş yer bulmaya devam ediyor. Bugün başyazısını Türkiye-Rusya bağlantılarına ayıran İngiliz Financial Times gazetesi Erdoğan’ın kazanmak istediği seçimler öncesi Rus sermayesini Türkiye’ye çekmek istediğini lakin Ankara’nın Moskova’yla yakın işbirliğinin, ABD’nin misillemesini tetikleyebileceği yorumunda bulundu.
Financial Times’ın başyazısında, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için bir fırsat yarattığı, Erdoğan’ın kıymetli bir devlet adamı olarak taraflar ortasında arabuluculuk yapabilmesine imkan sağladığı tespiti yapıldı. BBC Türkçe’nin aktardığı başyazıda, Ukrayna ve Rusya ortasında varılan tahıl koridoru mutabakatındaki rolü nedeniyle Erdoğan’ın övgüyü hak ettiğini de belirtti.
“Erdoğan Moskova ile bağlarını derinleştiriyor”
Türkiye’nin, ABD ve AB’nin, Ukrayna’yı işgali sonrası Rusya’ya uyguladığı yaptırımlara katılmadığını, Rusya’dan petrol ve gaz almaya devam ettiğini, hava alanını da ticari Rus uçaklarına açık tuttuğunu hatırlatılan yazı şu yorumlar ve tespitler yapıldı:
“Ancak Erdoğan, Moskova’yla değerli ekonomik bağları muhafazaya dikkat ediyor. Cuma günü Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’le yaptığı 4 saat süren ve samimi görünen görüşme, Batı başkentlerini kaygılandırıyor. Çünkü Erdoğan, Moskova’yla bağlarını derinleştiriyor. Üstelik NATO müttefikleri tam bilakis yaparken ve Kremlin, Batı’nın yaptırımlarını bypass etmenin yollarını ararken.”
Batı ülkelerinde ‘Mir’ endişesi
“Erdoğan ve Putin’in Soçi’de tam olarak hangi bahislerde mutabakata vardıkları belirli değil” diyen gazete, görüşmesi sonrası yapılan iki açıklamayı hatırlatıyor. Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, Türkiye ile Rusya ortasındaki doğal gaz ticareti ödemelerinde kısmen rubleye geçilmesi konusunda muahede sağlandığını açıklamıştı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da doğal gaz ödemelerinde ruble üzerinde mutabık kalındığını doğrulamış; Rus turistlerin Türkiye’de ödeme yapmasını kolaylaştıran kart sistemi Mir hakkında, “Şu anda bizim beş bankamız bunun üzerinden çalışmalarını sürdürüyor” demişti.
Financial Times’a nazaran Visa ve Mastercard’ın Rusya’daki operasyonlarını askıya aldığı bir devirde Batılı ülkeler, Mir ilişkisinin, yaptırımların etkisiz kılınması için kullanılmasından kaygılı.
“Gerçi şimdi bununla ilgili bir delil yok” diyen gazete, Erdoğan’ın Ukrayna istihbaratının sızdırdığı Rusya’nın bankacılık ve güç alanlarında daha derin işbirliği yapılmasına yönelik tekliflerini ise kabul ettiğini yazıyor. Yazıda bunun, Moskova’ya, Batı’nın yaptırımlarını aşmaya yardımcı olabileceği tabir ediliyor.
Suriyeliler Avrupa’yı endişelendiriyor
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye’de önümüzdeki yıl yapılacak seçimleri kazanmak istediğini, Türkiye’nin borç ve kur krizinin büyümesinin ise onun ekonomiyi makûs yönetmesinden kaynaklandığını belirten FT yazısı şöyle sonlandırılıyor:
“NATO üyesi olmasına rağmen, Türkiye’nin yasal olarak, ABD ve AB’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlara katılma mecburiliği yok. Tekrar de Moskova’yla ekonomik alakaların derinleştirilmesi, muhtemelen Batı’yla sürtüşmeye neden olacak. Bilhassa de, Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelikleri konusunda ayak direrken…
Avrupa, Ankara’nın, Suriye ve öbür ülkelerden gelen, ağırladığı 3,7 milyon mülteciyi kıtaya sürebileceğinin farkında. Bu ihtimal Avrupa’yı endişelendiriyor.
“Erdoğan elindeki kartlara gereğinden fazla güveniyor olabilir”
ABD daha evvel Türkiye’ye yönelik cezalandırıcı tedbirler almıştı. Örneğin Rus hava savunma sistemini satın aldığında…Ancak Türkiye’ye yönelik yeni Amerikan yaptırımları risk teşkil ediyor.
Böylesi bir yola başvurulması halinde, yaptırımlar o denli bir biçimde ayarlanmalı ki, Erdoğan gelişmeleri ülkesinde kamuoyunda istismar etmemeli. Lakin tekrar de bu yaptırımlar Türkiye’ye, Moskova’yla işbirliğinin yararlarını etkisiz kılacak ziyanlar verebilir.
Erdoğan, jeopolitik pokerinde dikkatli olmalı çünkü elindeki kartlara gereğinden fazla güveniyor olabilir.”