İç satışlarda %4’lük artış gerçekleşirken, ihracatta uzun müddettir devam eden azalış trendi bu yılın birebir devrine %6’lık bir düşüş olarak yansıdı. Toplam satışlarda %3’lük, üretim ölçülerinde da bir evvelki yıla nazaran %4’lük bir azalma kaydedildi. TÜRKBESD Başkanı Gökhan Sığın, üretim düzeylerindeki düşüşün kalıcı hale gelmesinden tasa duyduklarını tabir ederken güç verimli eserlerin yaygınlaşmasının ülke, tüketiciler ve bölümün ortak yararına olacağına işaret etti.
Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD), kesimin 2024 yılının birinci dokuz ayına dair değerlendirmelerini paylaştı. Arçelik, BSH, Dyson, Electrolux, Groupe SEB, Haier Europe, LG, Miele, Samsung, Versuni (Philips) ve Vestel üzere yerli, milletlerarası, ithalatçı ve üretici firmaları bünyesinde barındıran TÜRKBESD’in paylaştığı bilgilere nazaran 2024’ün birinci 9 ayında, 6 ana eser kümesinde geçen yıla kıyasla iç satışlarda %4’lük bir artış kaydedildi. İhracatta ise uzun müddettir süregelen azalış trendi bu yılın birinci 9 ayına geçen yılın tıpkı devrine nazaran %6’lık bir düşüş olarak yansıdı. Bu durum, toplam satışlarda %3’lük bir azalmaya yol açarken üretim ölçülerinde da bir evvelki yıla nazaran %4’lük bir azalma gerçekleşti.
Aylık datalar değerlendirildiğinde Eylül ayında iç pazarda %15 oranında bir daralma yaşanırken ihracatta uzun vakittir devam eden küçülme, Eylül ayında %34’e ulaştı. İç ve dış pazarlardaki küçülme üretime de %37 düşüş olarak yansıdı.
Yüzde 7’lik üretim hacmi ile Avrupa’da birinci, dünyada ise en büyük ikinci üretim merkezi pozisyonunda olan Türkiye beyaz eşya endüstrinin 33 milyon adetlik üretim ve 23 milyon adetlik ihracat kapasitesi bulunuyor. TÜRKBESD Başkanı Gökhan Sığın, 60 bin direkt 600 bin dolaylı istihdam alanı sağlayan bölümün Ar-Ge, dijital dönüşüm ve yeşil dönüşüm yatırımlarıyla dünya çapında rekabet ettiğini aktardı.
Enerji verimli eserlerle 10 yılda 2 Keban Barajı güç tasarrufu
Üretim düzeylerinde görülen düşüşün kalıcı olmasından telaş ettiklerini belirten Sığın, “Bu darboğazın ülkemiz, tüketicilerimiz ve dalımızın ortak yararına olacak bir hareket planı ile aşılabileceğine inanıyoruz. Gelişen teknolojiler ve inovasyonlarla endüstrimiz her geçen gün daha fazla güç tasarrufu sağlayan eserleri piyasaya sunuyor. Bu eserler doğal kaynakların yanında tüketicilerimizin cebini de koruyor” diye konuştu.
Sığın güç verimli eserlerin kullanımıyla ilgili olarak yakın vakitte yapılan bir çalışmanın da sonuçlarını paylaştı: “Çalışmamıza nazaran; mevcut pazar şartlarının devamı halinde gelecek 10 yılda yalnızca buzdolaplarının daha güç verimli yeni jenerasyon aygıtlarla değiştirilmesi Keban Barajı’nın 2 yıllık üretimi kadar tasarruf getiriyor. Bir başka deyişle 4,3 milyon ailenin yıllık elektrik tüketimi tasarruf edilebiliyor.”
Enerji verimli eserlerin piyasada yaygınlaşmasıyla doğal kaynakların korunmasına, üretim ve ihracata takviye olunacağına dikkat çeken Sığın, “Bu bağlamda tüketicilerin güç verimli eserlere ulaşmasını kolaylaştıracak her türlü teşvikin ulusal servete katkı sağlayacağına inanıyoruz” dedi.
Dijital dönüşüm alanlarına odaklanılmalı
Avrupa pazarının, ana ihracat pazarı olmaya devam ettiğini belirten Sığın, kesimin yüksek global entegrasyonunun, yatırımların yeşil ve dijital dönüşüm alanlarına odaklanmasını gerekli kıldığını tabir etti. Sığın ulusal mevzuatın AB’deki düzenlemeleri kapsayacak biçimde güncellenmesinin değerini vurgularken bu taraftaki revizyonların kesimin AB ülkelerine ihracatına katkı sağlayacağını ve ihracat sayılarına olumlu yansıyacağını belirtti. Bölümün global rekabet gücünü artırmak için maliyet baskısı oluşturacak uygulamaların gözden geçirilmesinin büyük değer taşıdığını belirten Sığın, tüketicinin alım gücünü ve ihracat rekabetçiliğini koruyacak yaklaşımların, kesimin büyümesine takviye olacağını ekledi.
Uzak Doğulu üreticilerle rekabet için dayanak kritik önemde
TÜRKBESD Yönetim Kurulu Lider Yardımcısı Fatih Özkadı, Türkiye beyaz eşya dalının global pazardaki zorluklarını ve sürdürülebilir büyüme gayelerine dikkat çekti. Özkadı, Uzak Doğu’nun yüksek üretim kapasitesinin bölümün ihracatı üzerindeki baskısını belirtirken, “Sürdürülebilirlik ve yeşil dönüşüm gayelerimiz doğrultusunda çalışıyoruz, lakin Uzak Doğulu üreticilerin devlet dayanakları ile edindiği maliyet avantajı rekabet gücümüzü sınırlıyor” dedi.
Özkadı, artan personellik, güç ve hammadde maliyetlerinin endüstriciler üzerinde önemli bir yük oluşturduğunu belirterek, ihracatçıların desteklenmesinin ülke iktisadının sürdürülebilir büyümesi açısından kritik kıymet taşıdığını vurguladı. Özkadı, devlet dayanaklarının gerekliliğine değinirken “Dahilde Sürece Rejimi’ndeki (DİR) kazanımların korunması, SGK prim takviyesinin artırılması ve uygun finansman şartlarının sağlanması, ihracatçılarımızın rekabet gücünü artıracaktır” diye konuştu.
Enflasyon baskılarından etkilenen Türkiye beyaz eşya bölümünün, sürdürülebilir bir geleceğe ulaşabilmesi için katma pahası yüksek yatırımlara erişimi kolaylaştıracak adımların atılması gerektiğini tabir eden Özkadı, devletin bu husustaki dayanağına duyulan gereksinimi yineledi.
Antidamping yaptırımları ihracata olumsuz yansıyor
TÜRKBESD Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Yavuz ise dalın ana girdisi olan çelik üzerindeki antidamping soruşturmalarının tesirlerini paylaştı. “Ülkemizdeki müdafaacı siyasetler çelik kesimini büyütmekle birlikte son üreticilere iç piyasada yarattıkları yüksek maliyetler nedeniyle beklenen katkıyı sağlamamaktadır” diye konuşan Yavuz, yakın vakitte karara bağlanan Çin, Hindistan, Japonya ve Rusya menşeli sıcak haddelenmiş yassı çelik eserlere yönelik antidamping soruşturmasının yüksek oranlı kesin tedbir ile sonuçlanmasının bölümü direkt etkileyeceğini belirtti. Öteki taraftan paslanmaz çelik eserlerine yönelik damping soruşturmasının da devam ettiğini aktaran Yavuz, “Antidamping soruşturması sonucu yeni bir yaptırım gelmesi ile birlikte paslanmaz çelik tüketimi olan birçok bölümde eser maliyeti artışı olacaktır. Bu durum sonucunda bölümde istihdam ve küresel rekabet gücümüz olumsuz tarafta etkilenecektir” dedi.
Yavuz misal halde beyaz eşyanın kıymetli bir girdi gereci olan polistiren için rastgele bir ek vergi, eser rekabetini ve ihracatı olumsuz etkileyeceğine işaret etti. “Söz konusu materyaller, teknik gerekliliklerinden ötürü Türkiye’deki üreticilerden tedarik edilememektedir” diyen Yavuz, eser maliyetinde önemli bir orana sahip olan ilgili gereçlere, soruşturma kapsamında eklenecek rastgele bir verginin eser maliyetine ve dolaylı olarak enflasyon artışına yansıyacağına işaret etti.
Maliyet baskısı kesimde endişe yaratıyor
TÜRKBESD Yönetim Kurulu Üyesi Semir Kuseyri de maliyet üzerindeki bir başka baskı ögesi olan Geri Kazanım İştirak Payı’nın (GEKAP) iç pazarın canlılığını olumsuz etkilemesinden ve bölümün büyüme potansiyelini kısıtlamasından duyulan tasayı paylaştı. Kuseyri şöyle konuştu: “Özellikle, 2023 yılından itibaren ÜFE ve TÜFE artış oranlarından daha yüksek oranlarda gerçekleştirilen GEKAP meblağ artışları, şirketlerin maliyet yapısında ek baskı oluşturuyor. Gerçekten 2020 yılında uygulanan ünite fiyatlar, Eylül 2024 prestijiyle yaklaşık %900 oranında artarken, ÜFE ve TÜFE’de bu artışlar sırasıyla %544 ve %400 olarak gerçekleşti.”
Beyaz eşya dalı, üretim, satış ve satış sonrası hizmetlerimizle dev bir ekosistem oluştururken dalın kıymetli bir kısmını Türkiye genelinde faaliyet gösteren 3.500’den fazla yetkili servis teşkil ediyor. Dalın kıymetli meselelerinden birinin de yetkili servis olmadığı halde bu sıfatı kullanarak tüketicileri mağdur eden şahıslar olduğunu belirten Kuseyri, aldatıcı bu şahıslar nedeniyle pek çok tüketicinin maddi kayıplara uğradığını tabir etti. Servis hizmetlerine erişim için arama motorları yerine markaların resmi web sitelerini ya da Ticaret Bakanlığı’nın hazırladığı servis.gov.tr adresinin kullanılmasını kıymetle tavsiye eden Kuseyri bu adımların inançlı ve sıkıntısız bir hizmet alımı için büyük ehemmiyet taşıdığını vurguladı.