İnşaat materyali kesiminin çatı kuruluşu Türkiye İnşaat Materyali Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından hazırlanan “Şubat 2023 Kesim Raporu” açıklandı.
Rapora nazaran inşaat gereçleri sanayi üretimi son çeyrekte geçen yılın son çeyreğine nazaran yüzde 3,4 azaldı. Buna karşın yılın tamamında inşaat gereçleri sanayi üretimi geçen yıla nazaran 0,2 yükseldi. İnşaat kesimi ise 2022 yılı dördüncü çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 2,0 büyüyerek son 5 çeyrekte yaşanan düşüşü sonlandırdı. Başka dallardaki zayıflamaya rağmen inşaat bölümünde yaşanan büyüme, daha çok baz tesiri ile gerçekleşti. Lakin, sonlu oranda gerçekleşen güzelleşmenin dinamiklerindeki kırılganlıkların devam ettiği belirtildi.
Türkiye İMSAD Şubat 2023 Dal Raporu’na nazaran, inşaat gereçleri sanayi üretimi 2022 yılı birinci çeyrekte yüzde 4,4, ikinci çeyrekte ise yüzde 2,1 oranında artış gösterdi. Üçüncü çeyreğin tüm aylarında düşüş gösteren ve yüzde 3,3 gerileyen üretim, yılın dördüncü çeyreğinde ise yüzde 3,4 daraldı. Yılın ikinci yarısında görülen daralma, dış talepteki yavaşlamadan kaynaklandı. Rapora nazaran 2022’de 14 alt kesimde üretim bir evvelki yıla nazaran artarken, 8 alt kesimde geriledi. Üretimin en çok artış gösterdiği bölüm yüzde 19,8 ile seramik kaplama gereçleri olurken, en büyük düşüş ise 12,7 ile tuğla kiremit alanında yaşandı. Plastik inşaat gereçleri yüzde 18,5, elektrikli aydınlatma ekipmanları yüzde 14,1, inşaat boya ve vernikleri yüzde 13,2, seramik sıhhat gereçleri yüzde 13 büyüme gösterdi. Demir çelik inşaat eserleri yüzde 12,2, demir çelik radyatörler yüzde 11,1, kilit ve donanım eşyaları üretimi yüzde 8,2 ve çimento üretimi yüzde 4,6 geriledi.
6 Şubat 2023’te merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 11 vilayette büyük yıkımlara neden olan zelzelelerin tesirlerine de yer verilen raporda; bölgede gerçekleştirilecek imar faaliyetlerinin 46 milyar dolarlık bir maliyet meydana getirdiği vurgulandı. Buna nazaran, birinci sırada yıkılan ve ağır hasar nedeniyle kullanılamayacak durumdaki 550 bin dairenin tekrar yapılması için 28,9 milyar dolar ve bu binaların alt yapısı için 5,6 milyar dolar harcama yapılması öngörüldü. Orta ve az hasarlı konutların tamiratı ve güçlendirmeleri için 2,6 milyar dolar harcama yapılması beklenirken, ticari binaların imal ve tamiratı için 3,4 milyar dolar ve kamu binalarının imal ve tamiratı için de 2,5 milyar dolar harcama hesaplandı. Alt yapı tamiratı ve yenilenmesi için 3,0 milyar dolar bir harcama gerekirken, 11 vilayetteki yeni hasara nazaran hesaplanan tekrar imar harcamalarının toplamı 46 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
Rapora nazaran, 11 vilayette hedeflenen imar faaliyetleri inşaat materyallerine yönelik yüksek bir ek talep yarattı. Bu çerçevede inşaat gereçlerinin yurtiçi pazarda kullanımının ihracatta yavaşlamaya yol açabileceği belirtildi. Zelzele bölgesindeki 11 vilayette toplam 13,5 milyon nüfusun büyük kısmı zelzeleden direkt etkilendi. Etkilenen nüfusun tekrar bir kısmı öteki kentlere göç ederken, bu göçü alan vilayetlerde konut fiyatları ve konut kiralarında artışlar yaşandı. Öte yandan 2015-2022 periyot bilgilerinden faydalanılarak hazırlanan rapora nazaran; 2022 yılında 11 vilayette alınan yapı ruhsatları büyüklüklerinin 12 bin 049 bina, 22,54 milyon metrekare yüzölçümü, 100 bin 565 daire ve 87,20 milyar TL inşaat bedeli olduğu belirtildi. 2022 yılında 11 vilayette alınan yapı müsaadeleri büyüklüklerinin ise 10 bin 962 bina, 19,95 milyon metrekare yüzölçümü, 81 bin 616 daire ve 62,46 milyar TL inşaat bedeli olduğu saptandı.