Çin, Nesil ve Yol Girişimi’nden ayrılma kararı nedeniyle Panama’yı diplomatik kanallardan protesto ettiğini bildirdi.
Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, Dışişleri Bakan Yardımcısı Cao Cıyüen, Panama’nın Pekin Büyükelçisi Miguel Humberto Lecaro Barcenas‘ı bakanlığa çağırdı.
Bakan Yardımcısı Cao, Büyükelçi Lecaro’ya, iki ülke ortasında Nesil ve Yol Teşebbüsü için imzalanan işbirliği mutabakatını yenilememe kararı nedeniyle derin hüzün duyduklarını ve Panama’yı protesto ettiklerini belirtti.
Kuşak ve Yol Teşebbüsü çerçevesinde Çin ve Panama ortasındaki pragmatik işbirliğinin çok sayıda dalda süratle geliştiği ve bir dizi verimli sonuç üreterek Panama ve halkına yarar sağladığını kaydeden Cao, “Kuşak ve Yol Teşebbüsü’nün seyrini değiştirmeye yönelik her efor, Çin ve Panama halklarının beklentilerine karşıdır ve Panama’nın hayati çıkarları ile uyuşmamaktadır” dedi.
Cao, Çin’in Panama’nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne hürmet duyduğunu, büyüklüğüne bakılmaksızın tüm ülkelerin eşitliğini, karşılıklı saygıyı ve taahhütlere bağlılığı savunduğunu vurguladı.
“Çin-Panama bağlantıları üçüncü bir tarafın müdahalesiyle bozulmamalı”
Çin’in, ABD’nin, tehdit ve baskı yoluyla Çin-Panama alakalarının altını oymasına, Nesil ve Yol işbirliğini itibarsızlaştırmasına karşı olduğunun altını çizen Cao, “Çin-Panama bağlantıları asla üçüncü bir tarafı gaye almıyor ve üçüncü bir tarafın müdahalesiyle bozulmamalı” tabirini kullandı.
Cao, Panama’nın dış müdahalelerin tesirinden kurtulup ikili ilgilerin genel durumunu ve iki ülke halklarının uzun devirli çıkarlarını göz önüne alarak yanlışsız kararı vereceğini umduklarını belirtti.
Çin’in açıklamasında, Lecaro’nun da Panama’nın Çin ile bağına paha verdiğini ve durumu derhal hükümetine rapor edeceğini söylediği aktarıldı.
Panama, Jenerasyon ve Yol’dan ayrılacağını bildirmişti
Panama Devlet Başkanı Jose Raul Mulino, dün ülkesinin Çin’in Jenerasyon ve Yol Girişimi’nden resmen ayrılacağını duyurmuştu. Mulino, Panama’nın Pekin Büyükelçisi’nin, muahedede belirtildiği üzere iptalin 90 gün evvelden duyurulması için ilgili belgeyi Çin’e sunduğunu söylemişti.
Kararın büsbütün kendisine ilişkin olduğunu vurgulayan Mulino, “O devirde Çin ile bu muahedeyi imzalayanların neye güvenerek bu türlü bir adım attığını bilmiyorum. Bu kadar yıldır Panama’ya ne üzere olağanüstü şeyler getirdi? Jenerasyon ve Yol Teşebbüsü ülkeye ne kazandırdı?” sözlerini kullanmıştı.
Taraflar ortasındaki mutabakat mektubuna nazaran muahede, her üç yılda bir otomatik yenileniyor. Bir sonraki yenileme 2026 yılı için planlanıyordu fakat taraflardan biri, üç ay evvelden bildirimde bulunmak şartıyla muahedeyi feshedebiliyor.
Trump’ın “Panama Kanalı’nı Çin işletiyor” iddiası
ABD tarafından 1914’te inşa edilen, Atlantik Okyanusu’ndan Pasifik Okyanusu’na Orta Amerika’dan geçiş sağlayan Panama Kanalı, 1999’a dek ABD tarafından denetim edilmişti.
ABD ile Panama ortasında 1977’de egemenliğin dönemi için imzalanan muahedede taraflar, kanalın “kalıcı tarafsız milletlerarası su yolu” olması ve tüm ülkelerin gemilerinin geçişine açık olması konusunda mutabakata varmıştı.
Panama ile yapılan muahede, ABD’ye kanalın etrafında erişimi ve güvenliği teminata alma hakkı tanıdığından Trump, Çin’in bölgedeki varlığını bu hakkın ihlali olarak görüyor.
Trump, Çinli şirketlerin kanal ve etrafındaki kimi tesislerin üretimini ve işletmesini üstlenmesinin sahipliğin bölümü manasına geldiğini tez ederek “Panama Kanalı’nı Çin işletiyor. Biz onu Çin’e verdik, Panama’ya vermedik ve artık geri alacağız” tabirlerini kullanmıştı.
Çin’in Panama Kanalı’ndaki varlığı
Pekin’in kanal ve etrafındaki direkt tesiri, devlete ilişkin Çin Liman Mühedislik Şirketinin 2018’de kanalda bir köprünün inşası için aldığı ihaleyle başlamıştı.
Merkezi Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde bulunan Hutchinson Ports liman şirketi de 2021’de kanalın Atlantik ve Pasifik çıkışındaki iki limanın işletmesini üstlenmişti.
Rubio’nun Panama ziyareti
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 2 Şubat’ta Panama’yı ziyaret etmiş ve Çin’in kanal üzerindeki tesirinin azaltılması gerektiğini, aksi takdirde “gerekli önlemleri” alınacakları ikazında bulunmuştu.
Mulino ise “Panama Kanalı’nın egemenliği tartışmaya kapalı” diyerek Panama’nın 2017’de Çin ile imzaladığı Nesil ve Yol Teşebbüsü kapsamındaki mutabakat muahedesini yenilemeyeceğini Rubio’ya iletmişti. (AA)
|
Botoks fiyatı ne kadar olmalı, Türkiye’de yasal olan markalar hangileri; Dr. Nurhayat Gül anlattı
|
