Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) merakla çıkacak olan EYT yasasını bekliyor. Masada birçok formül yer alırken açıklamalar peş peşe geliyor. Binlerce EYT’li ise ‘EYT yasası ne vakit çıkacak? EYT’de masada hangi formüller var?’ sorusunu araştırmaya başladı. Bizde sizler için EYT’de son dakika yaşanan gelişmeleri aktaracağız. İşte EYT’de masada yer alan formüller ve ayrıntıları…
EN GEÇ OCAK AYINDA SUNULACAK
Çalışma Bakanlığı tarafından çalışmalar yürütülerken, birinci basamak sornası formüller hazırlanarak Hazine ve Maliye Bakanlığı’na sunulacak. Yapılan düzenlemenin en geç Ocak ayında Meclis’e sunulması bekleniyor. Pekala EYT’de masada hangi formüller var? Bizde EYT’de yer alan formülleri ve son dakika gelişmelerini paylaşacağız.
EYT’LİLER İÇİN MASADA YER ALAN 8 FORMÜL
Şuan için masada 8 formül öne çıkmakta. Pekala EYT’de masada yer alan formüller neler? İşte EYT’de yer alan 8 formül…
1- PRİM VE MÜDDET KRİTERİ
Masada öne çıkan birinci formül prim ve mühlet kriteri. 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenlerin, emeklilik için birinci sigortalı oldukları tarihe nazaran 5000 ile 5975 ortası prim gününü, bayanlarda 20, erkeklerde 25 yılı tamamlaması gerekiyor. Bu formülde 2 kuralı tamamlamayanlar yaş kriterine bakılmadan emekli olabilir. Burada primi eksik kalanların bu mühletleri askerlik ya da doğum borçlanmasıyla tamamlaması da mümkün olabilirken, bu formül hayata geçerse yıl ve prim kaidesini tamamlamış herkese düzenleme çıkar çıkmaz emeklilik yolu açılacak
2- 7200-9000 GÜN FORMÜLÜ
Öne çıkan bir başka formül ise makul prim gün sayısı tamamlayanların yaşa bakılmadan emekli olabilme talihi. Burada konuşulan prim gün meblağları bayanlar için 7200, erkekler için de 9000 gün. Bu formül ile emeklilik için 9 Eylül 1999 öncesinde uzun vadeli sigorta kollarında sigortalı olarak çalışmaya başlamak, bayanlarda 20 yıllık yani 7200 prim gününü, erkeklerde de 25 yıllık yani 9000 prim gününü tamamlamış olmak kâfi bulunacak.
3 – YAŞ SINIRI
Burada en kıymetli olan formül ise bu. Yaşa takılanlara emeklilik için bir yaş sonu getirilebilir. Daha evvel 50 yaş hududu gündeme gelmiş lakin netleşmemişti. Bu formüle nazaran EYT’lilerin emekli olması için prim ve yıl koşulunun yanı sıra 50 yaşını da tamamlaması gerekiyor.
4- KADEMELİ EMEKLİLİK
Yaşı bekleyen ve dolduramayanlar için ‘kademeli’ emeklilik seçeneği sunulacak. Bu formüle nazaran 9 Eylül 1999’dan evvel sigortalı olanlarda istenen yaş şartının kademeli olarak düşürülmesini içeriyor. Oluşacak yeni kademeler çalışmalar sonucunda ortaya çıkacak. 9 Eylül 1999’dan evvel sigortalı olup emeklilik için yıl ve prim kuralını tamamlayanlar bu formülle şimdikinden daha erken yaşta emekli olabilecek.
5- SÜREYİ DÜŞÜRME
Prim gün sayısını doldurup yaşı bekleyenler için bekleme müddetini 2-3 yıl düşürmek üzere imkanlar da formüller ortasında bulunuyor.
6- 3600 GÜN İLE EMEKLİLİK
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 15 yılı (bu müddet doldu) ve 3600 gün (10 yıl) primi tamamladıklarında bayanlar 50, erkekler de 55 yaşı da doldurmak kaydıyla kısmi emeklilik hakkı kazanıyor. Emeklilik yaşları ise bu 3 koşulu bitirdikleri tarihe nazaran değişiyor. Bayanlarda 58, erkeklerde 60 yaşı bulan kaideler ortaya çıkıyor. Yeni düzenlemede, 3600 günle emeklilikte de yaş kaidesi aranmayabilir.
7- AVRUPA MODELİ
Bazı Avrupa ülkelerinde uygulanan kesintili emeklilik modeli de tartışılan seçenekler ortasında. Bu formülde, emeklilik için kaç yıl kaldıysa her yıl için aşikâr oranda aylıktan kesinti yapılıyor. Daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor. Tekrar Avrupa’da uygulanan bir formül de süreksiz kesintili emeklilik. Buna nazaran, sigortalı muhakkak bir kesintiyle erken emekli oluyor.
8- YIPRANMA HAKKI
Bazı meslek kümelerinde emekliliği öne çekmek için yıpranma seçeneği kelam konusu olabilir. Bilhassa yıpranma hakkı bulunmayan ağır işlerdeki personellere erken emeklilik sağlanabilir. Birtakım meslek kümeleri için yaş aşağı çekilebilir.