Merkez Bankası bugün enflasyon başta olmak üzere kestirimlerini güncellerken, 7 temel riski açıkladı.
Merkez Bankası’nın (TCMB) bugün açıkladığı yılın üçüncü enflasyon raporunda, kestirimler ile birlikte iddialar üzerindeki temel risklere de yer verildi.
2022 yıl sonu enflasyon iddiasının yüzde 42,8’den yüzde 60,4’e yükseltildiği raporda, “Ana senaryoda temel alınan görünüm ve para siyaseti duruşunu değiştirme ihtimali bulunan esas aşağı ve üst istikametli makroiktisadi riskler” şöyle sıralandı:
1- ARZ ŞOKLARI: Mevcut Rapor periyodunda iktisadi faaliyet ve enflasyon üzerindeki esas risk faktörü pandemi periyodu ile birlikte başlayıp Rusya-Ukrayna çatışması ile daha da barizleşen arz şokları olmuştur. Emtia fiyatlarının yükselmesine, nakliyat maliyetlerinin artmasına, global ticaretin yavaşlamasına ve global finansal şartların sıkılaşmasına neden olan arz şokları; enflasyon üzerinde hem aşağı hem üst taraflı, iktisadi faaliyet üzerinde ise aşağı istikametli riskleri canlı tutmaktadır.
2- STAGFLASYON RİSKİ: Dış talep üzerindeki aşağı istikametli riskler evvelki Rapor devrine kıyasla artmakta ve bölgesel ayrışmaların belirginleşebileceğine işaret etmektedir. Global finansal şartlara ait belirsizlikler stagflasyon riskini artırmaktadır. Rusya-Ukrayna çatışması seyahat ve nakliyat gelirleri üzerinde risk oluşturmaktadır.
Jeopolitik riskler, salgınla bağlı olarak yeni varyant ve dalgalara ait gelişmeler ve bu gelişmelerin yurt içi ve yurt dışı talep şartlarına tesiri yakından takip edilmektedir.
3- GÜÇ FİYATLARI: Cari süreçler istikrarında, Rusya-Ukrayna çatışmasının tesiriyle besbelli biçimde yükselen güç fiyatlarından kaynaklanan üst taraflı riskler devam etmektedir. İhracattaki olumlu performansın ve hizmet gelirlerindeki toparlanma eğiliminin sürmesine karşın artan güç fiyatları üzerinde riskler devam etmektedir. Güç cinslerine nazaran fiyat gelişmelerinin farklılaştığı izlenmektedir.
4- ARTAN BELİRSİZLİKLER: Küresel enflasyon hızlanarak artmaya devam ederken, ülkeler ortasında farklılaşan iktisadi görünüme bağlı olarak gelişmiş ülke merkez bankalarının para siyaseti adım ve bağlantılarında ayrışma artmaktadır. Gelişmiş ülke merkez bankaları artan güç fiyatları ve arz-talep uyumsuzluğuna bağlı olarak enflasyonda görülen yükselişin beklenenden uzun sürebileceğini vurgulamaktadır.
Finansal piyasalarda artan belirsizliklere yönelik merkez bankaları tarafından yeni destekleyici uygulama ve araçlarla tahlil üretme uğraşlarının arttığı gözlenmektedir. Ayrışmanın ve finansal piyasalarda artan belirsizliğin sonucunda döviz kurlarında oynaklık gözlenmektedir.
Önümüzdeki periyotta gelişmiş ekonomiler ortasındaki iktisadi şartlar ve meselelerin farklılaşabilme mümkünlüğünün artması global iktisadi faaliyet ve finansal şartlar üzerindeki belirsizlik üzerinde ek riskler oluşturmaktadır. Bu durum milletlerarası fiyatlar ve dış talep üzerinde aşağı taraflı risk oluşturmaktadır.
5- KREDİLER: Kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının hedefine uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşması değer arz etmektedir. Atılan kredi, teminat ve likidite siyaset adımlarının finansal bölüm bilançolarının liralaşması ve mali transferin güçlenmesine yönelik tesirleri yakından izlenmektedir.
Güçlendirilen makroihtiyati siyaset seti gerekmesi durumunda ek önlemlerle genişletilmeye devam edilecektir.
6- ÜRETİCİ ENFLASYONU: Üretici fiyatları üzerindeki baskılar devam etmektedir. Rusya-Ukrayna çatışmasının oluşturduğu arz şoku halihazırdaki arz kısıtlarını daha besbelli hale getirerek memleketler arası emtia fiyatlarının yüksek ve eserler ortasında farklılaşan oynak bir seyir izlemesine neden olmaktadır.
7- FİYATLAMA DAVRANIŞLARINDAKİ BOZULMA: Fiyatlama davranışlarındaki bozulmalar hala sürmektedir. Gelen şokların frekansına bağlı olarak fiyatların güncelleme sıklığı artmakta ve ortalama fiyat kalış müddetleri azalmaktadır. Enflasyona yönelik uygulanan bütüncül siyaset bileşiminin aktifliği ile arz şoklarının sıklığı, büyüklüğü ve iktisada yayılma derecesi bu görünümde belirleyici olacaktır.
Uygulanan siyasetlerin dezenflasyonist niteliği ve eşgüdümünün artmasına karşın arz şoklarının iktisada yansımaya devam etmesi iddialar üzerinde üst istikametli risk oluşturmaktadır.