Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Yoksulluk ve Hayat Şartları İstatistikleri’nin düzeltilmiş 2023 datalarını açıkladı.
Toplumun genel seviyesine nazaran muhakkak bir hududun altında gelire sahip olan bireyler izafî manada fakir sayıldığı çalışmada TÜİK’e nazaran izafî yoksulluk oranı geriledi.
Buna nazaran, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran, yoksulluk oranı 2023 yılında 0,9 puan azalarak yüzde 13,5 oldu. Medyan gelirin yüzde 60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran hesaplanan yoksulluk oranı ise son yılda 0,3 puan azalarak yüzde 21,3 olarak gerçekleşti.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 40’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran, yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,6 puanlık azalış ile yüzde 7,0 olarak gerçekleşti. Medyan gelirin yüzde 70’i dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran hesaplanan yoksulluk oranı ise bir evvelki yıla nazaran 0,3 puanlık azalış ile yüzde 29,0 oldu.
EN DÜŞÜK YOKSULLUK ORANI ÇEKİRDEK AİLE OLMAYAN HANELERDE
Hanehalkı tipine nazaran muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; çekirdek aile bulunmayan birden fazla şahıstan oluşan hanehalklarında yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 4 puan azalarak yüzde 7,7, tek kişilik hanehalklarında ise 0,2 puan azalarak yüzde 7,3 oldu.
En az bir çekirdek aile ve öbür bireylerden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı 2,6 puan azalarak yüzde 17,0, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranı ise 0,6 puan azalarak yüzde 13,3 oldu.
MADDİ VE TOPLUMSAL YOKSUNLUK
Maddi ve toplumsal mahrumluk oranı hesabında hane seviyesinde sorgulanan değişkenler; araba sahipliği, ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, konuttan uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme, konutun ısınma gereksinimini karşılayabilme ve mobilyaları eskidiğinde değiştirebilme durumunu anlatıyor.
Bu oran için fert seviyesinde toplanan değişkenler ise; eskimiş giysileri yerine yenisini alabilme, düzgün iki çift ayakkabıya sahip olabilme, ayda en az bir kere tanıdıkları ile toplanabilme, fiyatlı boş vakit faaliyetlerine katılabilme, kendini yeterli hissetmek için bir ölçü para harcayabilme ve ferdî gayeli kullanım için internet sahipliği olarak belirleniyor.
Yukarıda belirtilen on üç hususun en az yedisini karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan maddi ve toplumsal mahrumluk oranı; 2022 yılında yüzde 16,6 iken 2023 yılı anket sonuçlarında 2,2 puan azalarak yüzde 14,4 olarak kestirim edildi.
SÜREKLİ YOKSULLUK ORANI YÜZDE 13 OLDU
Dört yıllık panel data kullanılarak hesaplanan daima yoksulluk oranı, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ına nazaran son yılda ve tıpkı vakitte evvelki üç yıldan en az ikisinde de fakir olan fertleri kapsıyor.
Buna nazaran, 2023 yılı anket sonuçlarına nazaran daima yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 1 puan azalarak yüzde 13,0 oldu.
BÖLGELERİN YOKSULLUK ORANLARI
İBBS 2. Seviye bölgelerinin her biri için muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’sine nazaran hesaplanan yoksulluk sonuna nazaran, gelire dayalı izafi yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölgeler; yüzde 14,6 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) ve TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) yüzde 13,9 ile TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) oldu.
Göreli yoksulluk oranı en düşük olan İBBS 2. Seviye bölgeleri ise yüzde 3,1 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), yüzde 6,7 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) ve TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) oldu.
YOKSULLUK YAHUT TOPLUMSAL DIŞLANMA RİSKİ ALTINDA OLANLARIN ORANI YÜZDE 30,7
Yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında olanlar; rölâtif yoksulluk, maddi ve toplumsal mahrumluk ve düşük iş yoğunluğu göstergelerinin en az birinden mahrum olanları tabir ediyor.
Son yıl sonuçlarına nazaran fertlerin yüzde 30,7’si yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında kaldı. Bu oran yaş kümelerine nazaran incelendiğinde; 0-17 yaş kümesinde yüzde 40,1, 18-64 yaş kümesinde yüzde 28,0, 65 ve üstü yaş kümesinde ise yüzde 23,1 olarak iddia edildi.
KENDİNE İLİŞKİN BİR KONUTTA YAŞAYANLARIN ORANI GERİLEDİ
Oturulan konuta sahip olanların oranı geçen yıla nazaran 0,5 puan azalarak 2023 yılında yüzde 56,2 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı yüzde 27,8, lojmanda oturanların oranı %0,9, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15,1 oldu.
Kurumsal olmayan nüfusun yüzde 32,6’sı konutunda izolasyondan ötürü ısınma sorunu yaşarken yüzde 32,0’ı ise sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçeveleri vb. sorunlarla, yüzde 19,8’i trafik yahut sanayinin neden olduğu hava kirliliği, etraf kirliliği yahut başka çevresel problemlerle karşılaştı.