İstanbul’da, tüm maliklerin müsaade vermemesi nedeniyle başvurusu alınan 162 bin binadan 79 binine zelzele riskine karşı fiyatsız sunulan “hızlı tarama ile bina testi” yapılamadı. İBB’nin 2020’den beri İTÜ ile birlikte çalıştığı “hızlı tarama ile bina testi” için başvurusu alınan 162 bin binadan incelenen 35 bininin yarısının yüksek ve çok yüksek riskli olduğu tespit edildi.
ÜCRETSİZ SÜRATLİ TARAMA YAPILIYOR
İstanbul Büyükşehir Belediyesinden (İBB) alınan bilgiye nazaran, İBB, 2020’den itibaren İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ile bir arada çalıştığı “Pera 2019” formülüyle kentteki yapılarda fiyatsız “hızlı tarama ile bina testi” süreci gerçekleştiriyor.
Kent sakinleri tarafından https://binatespitiformu.ibb.gov.tr/ internet adresinden yapılan müracaatların akabinde gruplar kelam konusu adreslere gidiyor.
Binalarda birinci evvel 5 kolonda sıva kaldırıp betonda okuma alınırken, röntgen aygıtıyla da demir sayısı, aralıkları ve yerleri belirleniyor. Daha sonra bir kolondan “sıyırma” diye tabir edilen süreçle içerisindeki donatıya erişene kadar pas hissesi alınıp kullanılan demirin özellikleri ve korozyon durumu ölçülüyor.Binanın genel bir rölövesini ve projesini çizen takımlar, yapıdan toplanan bütün bilgileri ofiste taban bedelleriyle tahlil ederek binanın sarsıntı güvenliğini belirliyor.
Test sonucunda binalara A ve B düşük risk, C orta risk, D yüksek risk, E çok yüksek risk sınıflandırması yapılıyor.
Hızlı tarama sonucunda D ve E sınıfı olan binalara, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun mucibince kapsamlı tahlil yapılması öneriliyor.
2020 YILINDAN BU YANA MÜRACAAT YAPILIYOR
Kentte 2000 yılı öncesi inşa edilmiş binalar öncelikli olmak üzere 10 kata kadar betonarme ve 5 kata kadar yığma taşıyıcı sisteme sahip konut tipi binalarda uygulanan projeye müracaatlar 2020 yılından beri alınıyor.
162 BİN MÜRACAAT YAPILDI, 35 BİN BİNA İNCELENDİ
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023’teki sarsıntılardan sonra talebin arttığı teste, bugüne kadar 162 bin müracaat yapıldı. Müracaat üzerine gruplar 114 bin binayı ziyaret etti. Ziyaret edilen yapılardan 79 bininde öbür kat malikleri tarafından müsaade verilmemesi üzerine bu binalara “hızlı tarama ile bina testi” süreci yapılamadı.
318 BİNA KENDİ KENDİNE ÇÖKEBİLECEK DURUMDA
Ekipler, 35 bin binada ise süratli tarama sürecini gerçekleştirdi. İncelemeler sonucunda çoğunluğu 1999’dan evvel yapılan binaların yarısının D ve E sınıfı olduğu belirlendi. İncelenen bu 35 bin binanın 318’nin kendi kendine çökebilecek durumda olduğu, 1238’inin ise sarsıntı güvenliğinin hiç olmadığı tespit edildi.
TAHLİYE HIZLANMASI İÇİN KİRA YARDIM PAKETİ HAZIRLANDI
Bugüne kadar “hızlı tarama ile bina testi” yapılabilen binalardan 293’ü yıkıldı ya da “riskli bina” kararı alınarak tahliye sürecine girdi. Bu 293 binada bulunan 3 bin 60 bağımsız ünitede yaşayan 10 binden fazla kişi bu sayede riskten kurtulmuş oldu. E sınıfında çok yüksek riskli olarak tespit edilen 5 bin 381 binanın tahliye, yıkım ve yenileme süreçlerinin hızlanması için de bu binalarda ikamet eden konut sahiplerine kira yardım paketi hazırlandı.
İBB’deki bilgilere nazaran, İstanbul’da 800 bini 2000 yılı öncesinde inşa edilmiş durumda olan 1 milyon 200 binden fazla bina bulunuyor. Bu binalar sarsıntı riski gözetilerek öncelik verilip yenilenmeyi bekliyor. Kentteki bu 800 bin binanın 200 bininin ise öncelikle yenilenmesi hedefleniyor.
TARİHİ YAPI STOKUNUN YÜZDE 10’U METRUK VE HARAP
İstanbul genelinde 35 bin 627 tarihi eser bulunuyor. Bu tarihi yapı stokunun yüzde 10’unun metruk ve harap halde olduğu belirlenirken, kritik ve metruk durumda olanların sayısı ise 3 bin 500’e ulaşıyor. Bu 3 bin 500 metruk yapının da 1000’ine, Muhafaza Uygulama ve Kontrol Ofisleri (KUDEB) tarafından belgeleme ve acil müdahale ikaz yazısı yazıldı.