ABD’li yetkililer tuhaf bir huy geliştirdiler son vakitlerde. Çatışma alanlarına sessiz sedasız ziyaretler gerçekleştiriyorlar. Geçen haftalarda ABD Lideri Joe Biden’ın çok büyük bir zımnilik içinde Ukrayna’yı ziyaret etmesinin akabinde bu defa de ABD Genelkurmay Lideri Mark Milley, yeniden “büyük bir saklılık içinde” Suriye’ye gitti.
Zamanlamaya dikkat
Milley’in ziyaretinin, ABD Kongre üyesi Matt Gaetz‘in Lider Biden’a Suriye’den çekilme talimatı verecek bir Savaş Yetkileri Kararı sunmasının akabinde gelmesi dikkat cazibeli. Gaetz, Milley’nin ziyaretini en sert eleştirenlerden biri. Örneğin Twitter’da “General Mark Milley, Amerika’nın Ortadoğu’daki bir iç savaşa müdahil olmaya devam etmesini legalleştirmek için Suriye’ye gitti” diye yazdı. Gaetz’in kelamları değişik: “Önümüzdeki hafta ABD’nin Suriye’deki müdahalesini sona erdirecek yasa tasarım oylamaya sunulacak. General Milley bu savaşı bu kadar çok istiyorsa, ne için savaştığımızı ve bunun neden Amerikan hazinesi ve kanına değdiğini açıklamalıdır. Evvel Amerika dış siyaseti gerçekçilik, rasyonel niyet ve ciddiyet gerektirir.”
ABD’de de tartışmalara yol açan bu ziyaret, natürel ki resmi olarak Suriye yetkilileriyle görüşme hedefli gerçekleştirilmiş değil. ABD’nin en üst seviye askeri yetkilisi, Suriye idaresinin itirazına karşın 2015’ten bu yana, işgalci bir güç olarak Suriye’de faaliyet gösteren ABD misyonuna takviye vermek için oradaydı.
ABD Suriye’de IŞİD ile gayret emeliyle bulunduğunu sav ediyor. Bu emelle konuşlandırılmış yaklaşık 900 askerden oluşan bir gücü var ABD’nin Suriye’de. Güçlerini çektikten sonra varlığı pek bilinmeyen bir ABD misyonudur bu.
Milley neden orada?
Görünür neden IŞİD’in dirilişini tedbire uğraşlarını kıymetlendirmek, İran takviyeli milisler tarafından uçurulan insansız hava araçları da dahil olmak üzere hücumlara karşı Amerikan güçleri için alınan tedbirleri gözden geçirmek.
Ama asıl neden daha farklı olağan. Her şeyden evvel Ukrayna savaşı nedeniyle Çin’in Ortadoğu’da da ne kadar büyük bir tehdit olduğunu unutturmamak. Zira, Çin’in Suriye krizindeki tavrı, Ukrayna savaşındaki inisiyatif alma tavrıyla birleştiğinde aktif olmaya çalıştığını gösteriyor ABD’ye nazaran.
İkinci olarak da tümüyle ülkede/bölgede olan Rusya’ya “ben de oradayım” demek. ABD, Rus pilotların geçtiğimiz yıldan bu yana Suriye’deki Amerikan güçleri üzerindeki baskıyı artırmak için tacizlerini artırdığını hatta ABD üsleri üzerinde “günlük olarak” müsaadesiz uçuşlar gerçekleştirdiğini ileri sürüyor.
Milley’in Suriye ziyareti ayrıyeten Biden idaresinin Kürtlerin öncülüğündeki Suriye Demokratik Güçleri’ni (SDG) desteklemek üzere ülkede asker bulundurma konusundaki kararlılığını da gösterme emeli da taşıyor haliyle. ABD, SDG aracılığıyla ülke topraklarının üçte birini elinde tutuyor. Lakin Milley’in SDG yetkilileriyle görüşüp görüşmediği bilinmiyor.
İran faktörü
İran’a karşı alınacak tedbirlerin de bu ziyaretin münasebetleri ortasında olduğunu anımsatalım. Geçtiğimiz ay ABD ordusu, Suriye’nin kuzeydoğusundaki bir devriye üssünde keşif yapmaya çalışan İran imali bir insansız hava aracını düşürmüştü. Ocak ayında da Suriye’nin Al-Tanf bölgesinde üç insansız hava aracı bir ABD üssünü maksat almıştı. ABD ordusu İHA’lardan ikisinin düşürüldüğünü, öteki İHA’nın ise yerleşkeye isabet ettiğini, rejim karşısı Özgür Suriye Ordusu güçlerinden iki kişinin yaralandığını açıklamıştı. ABD’li yetkililer İHA ile roket hücumlarının İran dayanaklı milisler tarafından yönetildiğine inanıyor.
Savaş riski var
ABD’nin denetimi altındaki bölge Suriye’nin petrol alanlarının birçoklarının bulunduğu yer. Münasebetiyle ülkeyi yaşamsal değerdeki kaynaklardan yoksun bırakıyor. ABD ordusu Suriye’de IŞİD’le savaşmak için bulunduğunu tez etse de bu işgal birebir vakitte Washington’un Şam’a karşı yürüttüğü ekonomik kampanyanın bir kesimi. Yıkıcı sarsıntının akabinde yardım çalışmalarıyla ilgili süreçlere müsaade veren 180 günlük bir muafiyet çıkarılmış olsa da, ABD Suriye’yi ağır ekonomik yaptırımlar altında tutmaya devam ediyor.
Ancak ABD’nin Suriye’nin doğusunu işgal etmesi, Rusya’nın da ülkede askeri varlığı olması nedeniyle bölgede daha geniş çaplı bir savaşı tetikleme riski taşıması açaısından son derece tehlikeli.
Milley’in ziyareti bu nedenle kışkırtma gayeli bir ziyaret üzere görünüyor.
Yeterince neden yokmuş üzere bir bu ziyaret eksikti savaş için.