Bartın’ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) ilişkin maden ocağında 14 Ekim 2022 tarihinde meydana gelen grizu patlaması sonucu 42 çalışanın ömrünü yitirmesine ait evrakın detayları ortaya çıkıyor. Madende facianın yaşandığı anlara ilişkin telsiz kayıt tahlillerine ait tutanak da isimli belgeye dahil edildi.
Bozulan pervane bilgisi sabahleyin verilmiş
Facia günü saat 09.25.28’de ve 09.46.09’da yapılan görüşmelerde, facia yaşanmadan evvel bozulan havalandırma pervanesi bilgisi verildiği ortaya çıktı. Telsiz görüşme kayıtlarında bozuk pervane ile ilgili diyalog şöyle aktarıldı:
“1.Şahıs: Efendim.
2.Şahıs: Merkez İzleme.
1.Şahıs: Buyurun Murat beyefendi.
2.Şahıs: Erkan 300 ikinci rekup kalın damar pervanesi stop oldu da.
1.Şahıs: Hmm.
2.Şahıs: Biliyor muyuz? İkinci rekup kalın damar.
1.Şahıs: Kalın damar.
2.Şahıs: Motamot.
1.Şahıs: Ben artık ineceğim de.
2.Şahıs: Kolay gelsin.
…
1.Şahıs: Ocak elektrik.
2.Şahıs: Alo Merkez İzleme.
1.Şahıs: Buyurun abi.
2.Şahıs: Ya bu ikinci rekuptaki öteki pervane de stop oldu birebir halde elektrik kesintisi de var orada şu an.
1.Şahıs: Abi bizim arkadaşlar orada. Ben bir sorayım bakayım.
2.Şahıs: Tamam oldu.
1.Şahıs: Yükleyici çıkacaktı oradan da.
“Sensörler arızaya geçti”
2.Şahıs: Tamam istiyorsan sensörler de arızaya geçti, geri düzeldi bir şeyler oldu orada.
1.Şahıs: Tamam Mustafa abi. Eksiksiz kesin değil mi orası pervanelerin ikisi de stop.
“Pervanelerin ikisi de stop”
2.Şahıs: Pervanelerin ikisi de stop. Bir şeyde birinci taban damar ayak girişinde elektrik yok.
1.Şahıs: Tamam abi. Şeyleri göremiyor musunuz?
2.Şahıs: Motamot.
1.Şahıs: Tamam abi ben çabucak ilgileneyim bakayım.
2.Şahıs: Tamam
1.Şahıs: Tamam görüşürüz abi.”
Saat 10.03.38’de yapılan görüşmede de pervane arızasının sürdüğü görüldü. Diyalogda bu durum şöyle yaşandı:
1.Şahıs: Alo Mehmet beyefendi.
2.Şahıs: Evet
1.Şahıs: Erkan bey (anlaşılamadı) ikinci pervaneye yol verildi mi abi?
2.Şahıs: Başkası de stop oldu.
1.Şahıs: Nasıl?
2.Şahıs: Elektrik kesintisi orada.
1.Şahıs: O denli mi? Şu anda yol verilmedi mi?
2.Şahıs: Hayır. Hayır. İkisi de stop. Elektrik de yok orada şeyde birinci taban damar ayak girişinde.
1.Şahıs: İkinci rekup değil mi?
2.Şahıs: Hayır. Birinci rekup.
1.Şahıs: Anladım. Tamam.
2.Şahıs: Tamam.”
“Pervanelere ne oluyor ya?”
Saat 11.33.20’deki görüşmede ise pervane kahrının güzelce anlaşılmaya başlandığı ve “Pervanelere ne oluyor ya?” sorusunun bile sorulduğu görüldü. Bu görüşme telsiz görüşmelerine şöyle yansıdı:
1.Şahıs: Efendim.
2.Şahıs: Merkez İzleme.
1.Şahıs: Buyurun.
2.Şahıs: (anlaşılmadı) sen misin?
1.Şahıs: Evet.
2.Şahıs: Bu 350’deki pervanelere ne oluyor ya?
1.Şahıs: Nerede?
2.Şahıs: 350’de.
1.Şahıs: 350.
2.Şahıs: Evet.
1.Şahıs: Açıp kapatıyorlar mı?
2.Şahıs: Motamot.
1.Şahıs: Emniyetten vardı oralarda lakin ne yapıyorlar sanki?
2.Şahıs: Vallağa bilmiyorum. Bize bilgi veren yok yani.
1.Şahıs: Bana da veren yok da onların oralarda olduğunu biliyorum.
2.Şahıs: Evvel 300’den dolaştılar sonra 350’ye geçtiler.
1.Şahıs: Abi 300’de yükleyici gezdireceklerdir. O yüzden kapatmışlardır. Bir taraftan bir tarafa geçecekti de.
2.Şahıs: Neyse tamam şefim haberin olsun.
1.Şahıs: Onla alakalıdır. Tamam.
2.Şahıs: Tamam görüşürüz.
Merkez izleme metan ölçümünü sordu
Öğleden sonra ise merkez izlemenin pervane ile birlikte metan gazı düzeyini sorduğu kayıtlara şu biçimde yansıdı:
1.Şahıs: Merkez İzleme.
2.Şahıs: Kolay gelsin.
1.Şahıs: Sağ olun.
2.Şahıs: 350 (anlaşılamadı)
1.Şahıs: (anlaşılamadı)
2.Şahıs: (anlaşılamadı) pervaneleri 350 de stop mu görünüyor?
1.Şahıs: Evet.
2.Şahıs: 320 kalın damar üst tabanda metan kaç şu anda? 320 kalın damar üst taban.
1.Şahıs: Kalın damar (anlaşılamadı) görünüyor da.
2.Şahıs: 51, doğrudur dönüş 320 kalın damar birinci rakuptaki.
1.Şahıs: Birinci kalın daman 0.06
2.Şahıs: Ee, şey 320.
1.Şahıs: 320 mi? O denli bir kot var mı bizde? 320 kalın damar? (arka ses 300 kalın damarı söylüyor=, 0,69muş, (anlaşılamadı) alo?
2.Şahıs: Alo? He ses gelip gidiyor.
1.Şahıs: 0,69
2.Şahıs: Yükselme olmamış değil mi?
1.Şahıs: Nasıl?
2.Şahıs: Artış olmamış değil mi?
1.Şahıs: Bakıyorum grafiğine. Azıcık olmuş saat 11’den sonra.
2.Şahıs: 11’den sonra ondan sonra olağan.
1.Şahıs: Ondan sonra o denli gitmiş.
2.Şahıs: Tamam kolay gelsin.”
“Bozulan pervane gece yapılacak”
Saat 14.24.14’teki görüşmede ise bozulan pervanenin gece yapılacağı anlatılıyor. Bu görüşme de telsiz konuşmalarında şöyle kayıt altına alındı:
1.Şahıs: Merkez izleme.
2.Şahıs: Kolay gelsin ben Volkan.
1.Şahıs: Buyurun Volkan beyefendi.
2.Şahıs: 300 birinci rekup kalın damar var ya.
1.Şahıs: 300 birinci rekup kalın damar.
2.Şahıs: (Anlaşılamadı) istiyor. Sen gece orada havalandırma yapacaklar alt taban yolu pervane basacak, hava basacak biraz metan konsantrasyonu artabilir. Arkadaşlar panik yapmasın.
1.Şahıs: 300 birinci rekup sağ kalın damar hakikat mu?
2.Şahıs: Evet.
1.Şahıs: Gece havalandırma yapılacak.
2.Şahıs Havalandırma. Alt taban yolunu havalandıracaklar.
1.Şahıs: tamam
2.Şahıs: orada metan konsantrasyonu yükselebilir bilginiz olsun
1.Şahıs: tamam tamam
2.Şahıs: ikinci rekupa da yansıyor oranın pis havası biliyorsun panik yapmasına gerek yok kim var bilmiyorum ama
1: Şahıs: Ee, gece değişiyor artık orada tam şey yapamadım.
2.Şahıs: Eza yok. Sen oradan (anlaşılmadı) önüne koy görsünler
1.Şahıs: Tamam Volkan beyefendi.
2.Şahıs: (anlaşılmadı) söylersin, o da ona söyler şey yaparsın
1.Şahıs: Tamam Volkan beyefendi.
2.Şahıs: Tamam Mehmet bey teşekkür ediyorum.”
14.10.2022 günü saat 14:58:01’de Merkezden 4100 dahili numarasına giden 56 saniyelik 73611.wav uzantılı görüşmede;
1.Şahıs: Efendim
2.Şahıs: Şefim merkez izleme
1.Şahıs: Buyrun Mehmet bey
2.Şahıs: Bu artık 300 ikinci rekupta ve 350 birinci rekupun pervaneleri açılmadı (anlaşılmadı)
1.Şahıs: Evet şöyle bir durum olmuş 300 ikinci rekupta motor takmış yırtılmış, onları kartiye değiştirdi. Yol verildi.
2:Şahıs: Tamam.
1.Şahıs: 350’de artık biri kapalı
2.Şahıs: Biri kapalı evet
1.Şahıs: Onu kartiyeye söyle lisan bileziği çıkmış (anlaşılmadı) pervanede
2.Şahıs: Tamam
1.Şahıs: O vardiyada takılıp yol verilecek
2.Şahıs: O vardiyada yol verilecek
1.Şahıs: Evet verilecek sen zati bana sordun da metan da bir artış görünmüyor
2.Şahıs: Ya yok metan yok ben artık vardiyaya bilgi verecem o yüzden soruyorum
1.Şahıs: motamot aynen yol verilecekler büyük ihtimalle
2.Şahıs: tamam oldu şefim kolay gelsin”
Saat 18:00:08’de metanın 1,45’i gösterdiği kayıtlara yansıdı. Birinci rekup sağ kalın damar üst taban yolu metan 1,45 olarak açıklandı. Saat 18:09:39’da 20 saniyelik görüşmede artık madenin boşaltılması gerektiği görüşmelerden anlaşılıyor. Görüşme kaydı şöyle:
“1.Şahıs: Alo.
2.Şahıs: Alo.
1.Şahıs: Selamın Aleyküm
2.Şahıs: Aleyküm selam derhal ayağı boşaltın
1.Şahıs: Ayağı boşaltalım mı?
2.Şahıs: Boşaltın tam.
1.Şahıs: Tamam anlaşıldı.
2.Şahıs: (Arka tarafa seslenerek) ayağı boşaltalım.”
“Ayakları boşaltın”
Saat 18:10:18’de telsize “Merkez izlemeden tüm ünitelere derhal ayakları boşaltın”, “Merkez izlemeden bu anonsu duyan tüm birimler derhal ocağı boşaltın” ve “(Anlaşılmadı) çıkış istiyorum” halinde anonsların yapıldığı görüldü.
Telsiz kayıtlarına nazaran saat 18:12:58’de telsiz anonsu olarak geçen görüşmede “(Anlaşılmadı) bilgi verilecek”, “Ayaktaki telefonlar çekmiyor” biçiminde anonslar yapıldı Saat 18:13:18’de “Kişi 310’da 12 kişi var”, “Yusuf’, Anlaşılmadı” ve ” 52 kişi var.” halinde anonsları yer aldı.
Saat 18:18:47’de “Merkez izleme (anlaşılmadı) uzunluğunda pak hava milleti (anlaşılmadı) uzunluğuna yönlendirin (anlaşılmadı) çizgi uzunluğuna gelsinler” formunda anonsun olduğu kayıtlara yansıdı.
Saat 18.27.49 ve 18.28.44’daki görüşmede gaz kıymetlerinin insanı saniyede öldürecek seviyeye ulaştığı telsize şöyle yansıdı:
1.Şahıs: Merkez izleme
2.Şahıs: Efendim
1.Şahıs: Basınç yedik lakin kahır neymiş tam belirli mi?
2.Şahıs: Basınç yediniz değil mi?
1.Şahıs: Basınç yedik baret gitti tutundum bir yere de herhalde bir meşakkat oldu zannettim de size de söyleyeyim dedim.
2.Şahıs: Tamam tamam
1.Şahıs: Külfet yok değil mi? hani
2.Şahıs: Şimdilik yok (anlaşılmadı) meşakkat olacak büyük bir ihtimal
1.Şahıs: Metan metan yoktu diye biliyorum ancak (anlaşılmadı) yüksek ihtimal
2.Şahıs: Valla anlık olduysa oldu.
1.Şahıs: Tamam
2.Şahıs: Tamam tahliye yapılacak bacanın orada (anlaşılmadı).
….
“500 PPM’ler var. Boşaltıyoruz”
1.Şahıs: Merkez izleme
2.Şahıs: Ne oldu?
1.Şahıs: Şu an ocakta patlama olmuş
2.Şahıs: Kaç?
1.Şahıs: Şu an ocak baya seo kıymetlerimiz yüksek
2.Şahıs: kaç?
1.Şahıs: Şu an 500 ppmler var.
2.Şahıs: Tekrar döneceğim.
1.Şahıs: Şu an aşikâr değil bir anda oldu.
2.Şahıs: Tamam tamam.
1.Şahıs: Boşaltıyoruz.”
“Evet ocakta büyük bir kahrımız var”
Saat 18.34.28 ve 18:35:01’deki görüşmelerde ocağın acil tahliye edildiği ve ambulansların ocak başına yönlendirilmesinin istendiği görüldü. Görüşmeler şöyleydi:
1.Şahıs: Merkez izleme.
2.Şahıs: Tahlisiye murat ben.
1.Şahıs: Buyur murat.
2.Şahıs: Ocakta bir şey mi var?
1.Şahıs: Evet ocakta büyük bir zahmetimiz var.
2.Şahıs: Nerede?
1.Şahıs: Tüm ocak geneli.
2.Şahıs: Tüm ocak.
1.Şahıs: Evet şuan tahliye ediyoruz.
2.Şahıs: He he yani nereden kaynaklı bir şey.
1.Şahıs: Şu an kesin bir şey yok.
2.Şahıs: Tamam oldu.
1.Şahıs: Tamam.
…
“Ambulansları gelecek kuyubaşına yönlendirir misiniz?”
1.Şahıs: Giriş denetim.
2.Şahıs: Alo merkez izleme Mehmet Özdemir ben.
1.Şahıs: Buyur abi.
2.Şahıs: Şuan ocakta bir derdimiz var. Ambulanslar gelecek kuyu başına yönlendirir misiniz?
1.Şahıs: Anladım abi esasen kameradan baktım da adamlar simsiyah
2.Şahıs: tamam tüm ambulanslar kuyu başına yönlendirirsen yol gösterirseniz
1.Şahıs: Mehmet abi göçük möçük yok değil mi?
2.Şahıs: Şu an aşikâr bir şey yok.
1.Şahıs: Anladım tamam.
2.Şahıs: Tamam.
1.Şahıs: Yönlendiriyorum abi görüşürüz.
2.Şahıs: Tamam.”
“Ocakta patlama oldu”
Saat 18:51:54’de artık ocakta patlama olduğu açıklandı. Görüşme şöyle:
1.Şahıs: Merkez izleme.
2.Şahıs: Alo
1.Şahıs: Alo
2.Şahıs: Onur şef ben.
1.Şahıs: Buyurun şefim.
2.Şahıs: Ne oldu hayırdır bir durum var herhalde.
1.Şahıs: Ocakta patlamamız oldu.
2.Şahıs: Nerede?
1.Şahıs: 300 kotunda.
2.Şahıs: ikinci rekupta mı?
1.Şahıs: Motamot.
2.Şahıs: Var mı bir şey?
1.Şahıs: Şu an tahliye ediyoruz.
2.Şahıs: Boşaltıyor musunuz?
1.Şahıs: Motamot.
2.Şahıs: Şey kazada yaralı?
1.Şahıs: Şu an bilgimiz yok.
2.Şahıs: (anlaşılmadı)
1.Şahıs: Yok tamam.”