SERVET YILDIRIM – Bugün sonuna geldiğimiz 2024 yılını anlatın deseler aklınıza neler gelir? Bir 2020 kadar berbat olmasa, hatta evvelki yıllara nazaran daha olumlu görünse de 2024 dünyada hem artıları hem de eksileri olan bir yıl olarak hatırlanacaktır.
İşte benim hatırladığım kadarıyla dünyada 2024’ün özeti:
– Enflasyon global çapta düşüşe geçti. 2020’de başlayan tedarik zinciri ezaları ve yüksek işsizlik yerini toparlanmaya bıraktı.
– Lakin toparlanmaya karşın birçok ülkede büyüme sorunu vardı, kimileri resesyonu bile tattı.
– Politik istikrarsızlık birçok ülkede arttı; seçmen iktidar partilerine enflasyon cezası kesti.
– Sıcak çatışmalar artarak devam etti. Soğuk çatışmalar ise hiç orta vermedi. Silahlı çatışmalar sayı olarak ikinci dünya savaşından bu yana hiç bu kadar fazla olmamıştı.
– Artık bir daha gelmez denilen Trump tekrar sahneye çıktı. Birçok alanda Trump faktörü yeniden devreye girdi.
– İklim sorununda ite kalka birşeyler yapılmaya çalışıldı fakat umut verici bir yıl olamadı.
– Dijitalleşme ve uzaktan çalışma uygulamaları pekişti. Yapay zeka, toplumsal medya ve dijital teknolojilerin tesiri arttı. Bilhassa yapay zeka neredeyse herkesin ajandasına girdi.
– Yatırımcı açısında yılın yarısına altın, öteki yarısına ise kripto paralar damga vurdu. Natürel ki bir de teknoloji şirketleri var yılın tamamına damga vuran. “Muhteşem yedili” denilen yedi büyük teknoloji firmasının S&P500 ‘ün piyasa kapitalizasyonu içindeki hissesi yüzde 33’ü aştı.
– Ukrayna’da savaş devam etti. Rusya, Ukrayna ve Avrupa bu savaştan önemli ziyan görürken ABD bir askerinin burnu bile kanamadan Avrupa ve Ukrayna üzerinden Rusya’ya ayar vermenin tadını çıkarttı. Yani Rusya, Ukrayna ve Avrupa cefasını çekti; ABD sefasını sürdü.
– Suriye herkesi şaşırttı. Tam 13 yıl boyunca yıkıcı bir savaşta ayakta kalmayı başarabilen Esad, tam herkesin “artık gitmez” dediği bir anda gitti. Suriye sorunu sona mı erdi? Yoksa daha karmaşık bir hale mi büründü?
PEKİ 2025’TE NE OLUR?
– Faiz indirimleri yıl ortasında son bulabilir. Enflasyon birçok ülkede tabanı görebilir.
– Dünyada büyüme bilhassa yıl ortasına hakikat canlanabilir.
– İklim hassaslığı azalmayı sürdürebilir. Yenilenebilir güç ve elektrikli araç yatırımları devam etse de doğal gazın değeri artarak devam edebilir.
– Güç fiyatlarında bir sıçrama mümkün görünmüyor. Arz artıyor, talep nispeten dingin ve stratejik rezervler dolu. Üstelik Trump geliyor; yani ABD üretimi arttıracak. Bence fiyatların tarafı aşağı hakikat.
– Teknoloji paylarının tarafı ise bence hala üst. Dolar 2024’ün son çeyreğinde kıymetlendi kıymetlenmesine fakat çok pahalı hale geldiği de gözden uzak tutulmamalı. Altın ise son periyotta geriledi lakin ne derler “altın çamura düşse de kıymetinden bir şey kaybetmez.”
– Türkiye’de iş dünyasının ihtiyatlı yaklaşımı sürse de dünyada hükümetlerin ve şirketlerin sermaye yatırımları hızlanabilir. Emsal öngörüleri yapan yatırım bankaları, adres olarak bilhassa yapay zeka ile güç ve güvenlik kesimine işaret ediyorlar.
– Yapay zeka uygulamaları daha bariz ve görülür hale gelebilir. Dünyada birçok ülke bilhassa yaşlanan Avrupa verimlilik sıkıntısını yapay zeka kullanımı yoluyla aşmak isteyebilirir.
– Sıcak savaşlar devam eder mi? Bilmiyorum lakin ticaret savaşlarının artarak devam edeceği kesin.
– Ukrayna sıkıntısında tahlil için gözler ABD’ye döndü. Ocak ayının 20’sinde başkanlık koltuğuna oturacak olan Trump bir umut yarattı. Krizde bu yıl yeni bir safhaya geçilebilir.
– Suriye konuşulmaya devam edecek zira Suriye sorunu kolay çözümlenecek bir problem üzere görünmüyor. Herkesin bir eli ve hatta İsrail’in ise iki eli Suriye’de bulunuyor. İran ve Rusya’nın ilgisini kaybetmesi de beklenmemeli. Suriye 2025’te de rahatsızlık yaymaya devam edecek. En azından bize rahatsızlık vermeye devam edebilir.